Τετάρτη, 06 Νοεμβρίου 2024
Ανατ: 06:57
Δύση: 17:22
Σελ. 5 ημ.
311-55
16ος χρόνος, 6108η ημέρα
Έκδοση: 4η

ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 43 (ΜΓ)


 
 
Μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα Ερμηνευτική απόδοση Ιωάννη Θ. Κολιτσάρα Ερμηνευτική απόδοση Παναγιώτη Ν. Τρεμπέλα
1 ΓΑΥΡΙΑΜΑ ὕψους στερέωμα καθαριότητος, εἶδος οὐρανοῦ ἐν ὁράματι δόξης. 1 Η μεγαλοπρέπεια του ύψους, η καθαρότης και διαφάνεια του ουρανίου στερεώματος, η εμφάνισις του ουρανού εις όλην την θαυμαστήν δόξαν του είναι καταπληκτικόν θέαμα. 1 Υπερήφανον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὕψος εἶναι τὸ κατακάθαρον στερέωμα, ἡ ὅλη ὄψις τοῦ οὐρανοῦ εἶναι θέαμα λαμπρόν, πλῆρες δόξης.
2 ἥλιος ἐν ὀπτασίᾳ διαγγέλων ἐν ἐξόδῳ, σκεῦος θαυμαστόν, ἔργον ῾Υψίστου. 2 Ο ήλιος, αμέσως μόλις μετά την ανατολήν του εμφανισθή, διαγγέλλει την μεγαλοπρέπειαν του Θεού. Είναι θαυμαστόν δημιούργημα, έργον του Υψίστου Θεού. 2 Ὁ ἥλιος, εὐθὺς ὡς ἐμφανίσθη, ἐξαγγέλλει καὶ διακηρύττει κατὰ τὴν ἔξοδον καὶ ἀνατολήν του, ποῖον θαυμαστὸν κατασκεύασμα εἶναι τὸ ἔργον τοῦ Ὑψίστου.
3 ἐν μεσημβρίᾳ αὐτοῦ ἀναξηραίνει χώραν, καὶ ἐναντίον καύματος αὐτοῦ τίς ὑποστήσεται; 3 Αυτός κατά την μεσημβρίαν ξηραίνει την χώραν· εναντίον δε της θερμότητός του ποιός είναι δυνατόν να αντισταθή; 3 Κατὰ τὴν μεσημβρίαν του ξηραίνει τὸν τόπον καὶ τὴν ὕπαιθρον, ἐνώπιον δὲ τῆς θερμότητος καὶ τοῦ καψίματός του ποῖος δύναται νὰ ἀνθέξῃ καὶ νὰ ἀντισταθῇ;
4 κάμινον φυσῶν ἐν ἔργοις καύματος, τριπλασίως ἥλιος ἐκκαίων ὄρη· ἀτμίδας πυρώδεις ἐκφυσῶν καὶ ἐκλάμπων ἀκτῖνας ἀμαυροῖ ὀφθαλμούς. 4 Ο τεχνίτης φυσά την κάμινον του πυρός δια τα έργα του. Ο ήλιος όμως πολλαπλασίως θερμός καίει όρη, κάμνει να αναδίδωνται πυρώδεις ατμοί. Εκτοξεύων δε τας ολολάμπρους ακτίνας του θαμβώνει τους οφθαλμούς των ανθρώπων. 4 Σὰν ἐργάτης, ποὺ φυσᾷ καὶ πυρώνει τὸ καμίνι, ὅταν εἰς αὐτὸ ἐκτελῇ ἔργα τῆς φωτιᾶς καὶ τῆς ὑψηλῆς θερμότητος, τριπλασίως ὁ ἥλιος καίει τὰ βουνὰ ἐκπέμπει ἐξατμίσεις πυρωμένας καὶ ἐξαποστέλλων λαμπρὰς ἀκτῖνας τυφλώνει τὰ μάτια.
5 μέγας Κύριος ὁ ποιήσας αὐτόν, καὶ ἐν λόγοις αὐτοῦ κατέσπευσε πορείαν. - 5 Μέγας είναι ο Κυριος, ο οποίος εδημιούργησε τον ήλιον. Ο δε ήλιος, υπακούων εις τας διαταγάς του δημιουργού, ακολουθεί πιστώς την διατεταγμένην πορείαν του. 5 Μέγας εἶναι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐποίησεν αὐτόν, καὶ κατὰ τὰ προστάγματα Αὐτοῦ τρέχει οὗτος ἐξ ἀρχῆς τὴν πορείαν του.
6 Καὶ ἡ σελήνη ἐν πᾶσιν εἰς καιρὸν αὐτῆς, ἀνάδειξιν χρόνων καὶ σημεῖον αἰῶνος. 6 Και η σελήνη εις όλα και εις όλας τας ώρας της πάντοτε ακριβής δεικνύει τας εποχάς του έτους και είναι αιώνιον σημείον. 6 Καὶ ἡ σελήνη μεταξὺ ὅλων ἀκριβὴς εἰς τὸν κατάλληλον καὶ προσδιωρισμένον εἰς αὐτὴν καιρόν, διὰ νὰ δεικνύῃ τὴν εἴσοδον τῶν νέων ἐποχῶν καὶ ἐτῶν καὶ νὰ εἶναι σημεῖον αἰώνιον.
7 ἀπὸ σελήνης σημεῖον ἑορτῆς, φωστὴρ μειούμενος ἐπὶ συντελείας. 7 Από την σελήνην καθορίζονται αι ημέραι των εορτών. Είναι φωστήρ, του οποίου το φως με την πάροδον των ημερών ολιγοστεύει μέχρι πλήρους εκλείψεως. 7 Ἀπὸ τὴν σελήνην ἔρχεται τὸ σημεῖον τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα, τῆς νουμηνίας καὶ τῶν ἄλλων ἑορτῶν, ἀπὸ τὸν φωστῆρα αὐτὸν τῆς νυκτός, ποὺ μειοῦται καὶ ὀλιγοστεύει μέχρι τοῦ νὰ ἐξαφανίζεται.
8 μὴν κατὰ τὸ ὄνομα αὐτῆς ἐστιν, αὐξανομένη θαυμαστῶς ἐν ἀλλοιώσει, σκεῦος παρεμβολῶν ἐν ὕψει, ἐν στερεώματι οὐρανοῦ ἐκλάμπων. 8 Χαρις εις αυτήν διακρίνεται ο ένας μήνας από τον άλλον. Αυξάνεται κατά τρόπον θαυμαστόν εις τας διαφόρους φάσεις της. Είναι φωτεινόν αντικείμενον ανάμεσα εις τας στρατιάς των αστέρων, εκλάμπουσα στο στερέωμα του ουρανού. 8 Ἀπὸ αὐτὴν ὁ κάθε μῆνας λαμβάνει τὸ ὄνομά του. Αὐξάνει καὶ μεγαλώνει κατὰ τρόπον θαυμαστὸν κατὰ τὰς διαφόρους μεταβολὰς καὶ ἀλλοιώσεις της· εἶναι ὡσὰν φανὸς φωτίζων στρατεύματα εἰς τὰ ὕψη καὶ λάμπων εἰς τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ.
9 κάλλος οὐρανοῦ, δόξα ἄστρων, κόσμος φωτίζων ἐν ὑψίστοις Κυρίου· 9 Ομορφιά του ουρανού είναι η λαμπρότης των αστέρων· ολόφωτα κοσμήματα, που φωτίζουν τα ουράνια όψη του Κυρίου. 9 Ἡ λάμψις τῶν ἀστέρων εἶναι τὸ κάλλος καὶ ἡ εὐμορφία τοῦ οὐρανοῦ· εἶναι ὁ στολισμός, ποὺ φωτίζει τὰ πιὸ ὑψηλὰ μέρη τοῦ Κυρίου.
10 ἐν λόγοις ἁγίου στήσονται κατὰ κρίμα καὶ οὐ μὴ ἐκλυθῶσιν ἐν φυλακαῖς αὐτῶν. 10 Δια του λόγου του αγίου Θεού υπάρχουν εις τας θέσεις των οι αστέρες, σύμφωνα με την διαταγήν που έλαβαν, και ποτέ δεν θα παραλύσουν από κόπον εν τη εκπληρώσει της αποστολής των. 10 Σύμφωνα μὲ τοὺς προστακτικοὺς λόγους τοῦ Ἁγίου στέκονται ὁ καθένας των εἰς τὴν θέσιν των κατὰ τὴν ἀπόφασιν τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν θὰ χαλαρωθοῦν οὐδὲ θὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὰ ὅρια, τὰ ὁποῖα ὡς φύλακες ἐτάχθησαν νὰ φρουροῦν.
11 ἰδὲ τόξον καὶ εὐλόγησον τὸν ποιήσαντα αὐτό, σφόδρα ὡραῖον ἐν τῷ αὐγάσματι αὐτοῦ· 11 Παρατήρησε το ουράνιον τόξον και δοξολόγησε τον Δημιουργόν του, διότι είναι καταπληκτικώς ωραίον με την λαμπράν του εμφάνισιν. 11 Κύτταξε τὸ οὐράνιον τόξον καὶ δοξολόγησε Ἐκεῖνον, Ὅστις ἐποίησεν αὐτό· εἶναι πάρα πολὺ ὡραῖον κατὰ τὴν μεγαλοπρεπῆ λάμψιν του.
12 ἐγύρωσεν οὐρανὸν ἐν κυκλώσει δόξης, χεῖρες ῾Υψίστου ἐτάνυσαν αὐτό. - 12 Ολόγυρα περικλείει τον ουρανόν με τον φωτεινόν του κύκλον· αι χείρες του Υψίστου Θεού το έχουν τεντώσει. 12 Περιβάλλει τριγύρω τὸν οὐρανὸν μὲ κύκλον δόξης· αἱ χεῖρες τοῦ Ὑψίστου τὸ ἐτέντωσαν ἐπὶ τοῦ οὐρανίου θόλου.
13 Προστάγματι αὐτοῦ κατέσπευσε χιόνα καὶ ταχύνει ἀστραπὰς κρίματος αὐτοῦ. 13 Δια της προσταγής του Κυρίου πίπτει το χιόνι εις την γην. Ο Κυριος αποστέλλει τας ταχείας αστραπάς εις τιμωρίαν των παρανόμων και προς εκτέλεσιν των δικαίων αποφάσεών του. 13 Διὰ τοῦ προστάγματός του ἔρχεται γρήγορα τὸ χιόνι καὶ ἐπιταχύνει τὰς ἀστραπὰς κατὰ τὴν κρίσιν καὶ ἀπόφασιν Αὐτοῦ.
14 διὰ τοῦτο ἠνεῴχθησαν θησαυροί, καὶ ἐξέπτησαν νεφέλαι ὡς πετεινά· 14 Με το πρόσταγμά του ήνοιξαν τα θησαυροφυλάκια του ουρανού και ωσάν πτηνά επέταξαν αι νεφέλαι. 14 Διὰ τοῦτο ἠνοίχθησαν τὰ θησαυροφυλάκια τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἐπέταξαν τὰ σύννεφα σὰν πουλιά.
15 ἐν μεγαλείῳ αὐτοῦ ἴσχυσε νεφέλας, καὶ διεθρύβησαν λίθοι χαλάζης· 15 Δια της μεγαλειώδους δυνάμεώς του πυκνώνει τας νεφέλας και η χάλαζα πίπτει κάτω σαν θρύμματα λίθων. 15 Διὰ τοῦ μεγαλείου του δυναμώνει καὶ δίδει δύναμιν εἰς τὰ συννεφα, καὶ ἡ χάλαζα πίπτει εἰς μέγεθος τριμμένων λίθων.
16 καὶ ἐν ὀπτασίαις αὐτοῦ σαλευθήσεται ὄρη, ἐν θελήματι πνεύσεται νότος. 16 Με τας εμφανίσεις αυτού σαλεύονται τα όρη και με το θέλημά του πνέει ο νότιος άνεμος. 16 Καὶ ἅμα τῇ ἐμφανίσει του θὰ σαλευθοῦν τὰ ὅρη, καὶ μὲ τὸ θέλημά του θὰ φυσήξῃ ὁ νότιος ἄνεμος, ποὺ φέρει τὴν βροχήν.
17 φωνὴ βροντῆς αὐτοῦ ὠδίνησε γῆν καὶ καταιγὶς Βορέου καὶ συστροφὴ πνεύματος. 17 Η φωνή της βροντής του προκαλεί ωδίνας τοκετού εις την γην. Ερχεται από τον βορράν καταιγίς και ανεμοστρόβιλος. 17 Ἡ φωνὴ τῆς βροντῆς τοῦ προκαλεῖ ὠδῖνας εἰς τὴν γῆν καὶ ἔρχεται καταιγὶς ἀπὸ τὸν Βορρᾶν καὶ στρόβιλοι ἀνέμου καὶ κυκλῶνες.
18 ὡς πετεινὰ καθιπτάμενα πάσσει χιόνα, καὶ ὡς ἀκρὶς καταλύουσα ἡ κατάβασς αὐτῆς· κάλλος λευκότητος αὐτῆς ἐκθαυμάσει ὀφθαλμός, καὶ ἐπὶ τοῦ ὑετοῦ αὐτῆς ἐκστήσεται καρδία. 18 Σκορπίζει και αποθέτει το χιόνι εις την γην, ωσάν πτηνά που πετώντα καταβαίνουν. Κατεβαίνουν αι νιφάδες του χιονιού, ωσάν τις ακρίδες που καλύπτουν την γην. Το κάλλος της λευκότητός της θαμβώνει τα μάτια και η καρδία του ανθρώπου καταπλήσσεται, καθώς την βλέπει, ωσάν βροχή να πίπτη. 18 Σὰν πουλιά, ποὺ κατεβαίνουν πετούμενα, πασπαλίζει τὸ χιόνι, καὶ ἡ πτῶσις του πρὸς τὴν γῆν ὁμοιάζει πρὸς τὴν ἀκρίδα, ὅταν κατὰ σμήνη μεταναστεύοντα προσγειούνται. Ἡ εὐμορφία τῆς λευκότητός του προκαλεῖ τὸν θαυμασμὸν τοῦ ὀφθαλμοῦ, καὶ ὅταν πίπτῃ σὰν βροχή, θὰ καταπλαγῇ ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου.
19 καὶ πάχνην ὡς ἅλα ἐπὶ γῆς χέει, καὶ παγεῖσα γίνεται σκολόπων ἄκρα. 19 Χυνει την πάχνην επάνω εις την γην ωσάν αλάτι· και όταν αυτή παγώση, γίνεται ωσάν τας αιχμάς των ακανθών. 19 Καὶ τὴν πάχνην χύνει εἰς τὴν γῆν σὰν ἁλάτι, καὶ ὅταν πήξῃ αὐτή, γίνεται ὅπως αἱ αἰχμαὶ ἀκανθῶν.
20 ψυχρὸς ἄνεμος Βορέης πνεύσει, καὶ παγήσεται κρύσταλλος ἐφ᾿ ὕδατος· ἐπὶ πᾶσαν συναγωγὴν ὕδατος καταλύσει, καὶ ὡς θώρακα ἐνδύσεται τὸ ὕδωρ. 20 Θα πνεύση κατόπιν παγωμένος βορηάς, θα πήξη το νερό και θα γίνη κρύσταλλος. Ο πάγος εκτείνεται παντού, όπου υπάρχουν ύδατα, και καλύπτει το νερό ωσάν με θώρακα. 20 Θὰ πνεύσῃ ψυχρὸς βόρειος ἄνεμος καὶ θὰ πήξῃ κρύσταλλον ἐπὶ τοῦ νεροῦ. Θὰ σταματήσῃ εἰς κάθε συσσωρευμένην ποσότητα νεροῦ, καὶ θὰ ἐνδυθῇ τὸ νερὸ σὰν θώρακα τὸν πάγον.
21 καταφάγεται ὄρη καὶ ἔρημον ἐκκαύσει καὶ ἀποσβέσει χλόην ὡς πῦρ. 21 Κατατρώγει ο πάγος τα όρη, καίει την έρημον, και ωσάν φωτιά κατακαίει την χλόην. 21 Ὁ ἄνεμος θὰ καταφάγῃ βουνὰ καὶ θὰ κατακαυάσῃ τὴν ἔρημον καὶ θὰ ἐξαφανίσῃ τελείως τὴν χλόην σὰν φωτιά.
22 ἴασις πάντων κατὰ σπουδὴν ὁμίχλη, δρόσος ἀπαντῶσα ἀπὸ καύσωνος ἱλαρώσει. - 22 Ταχεία θεραπεία από όλας τας βλάβας του πάγου είναι τα νέφη, η δε δροσιά έπειτα από το καύμα δίδει άνεσιν. 22 Ἡ θεραπεία ὅλων αὐτῶν τῶν κακῶν εἶναι ὁμίχλη, ποὺ ἔρχεται γρήγορα· ἡ δροσιά, ἡ ἐρχομένη μετὰ τὸν καύσωνα, θὰ παράσχῃ εὐχαρίστησιν καὶ ἱλαρότητα.
23 Λογισμῷ αὐτοῦ ἐκόπασεν ἄβυσσον, καὶ ἐφύτευσεν ἐν αὐτῇ νήσους. 23 Συμφωνα με το σχέδιόν του ο Θεός εδάμασε την θάλασσαν και εφύτευσεν εντός αυτής νήσους. 23 Μὲ μόνην τὴν σκέψιν του κατεπράϋνε καὶ ἐγαλήνευσε τὴν ἄβυσσον τῆς θαλάσσης καὶ ἐφύτευσεν αὐτὴν νήσους.
24 οἱ πλέοντες τὴν θάλασσαν διηγοῦνται τὸν κίνδυνον αὐτῆς, καὶ ἀκοαῖς ὠτίων ἡμῶν θαυμάζομεν. 24 Οι ναυτιλλόμενοι, που διαπλέουν την θάλασσαν, διηγούνται τους κινδύνους, που συναντούν εις αυτήν· και ημείς ακούοντες τας διηγήσεις των θαυμάζομεν. 24 Αὐτοὶ ποὺ διαπλέουν τὴν θάλασσαν, διηγοῦνται τοὺς κινδύνους της, καὶ ἠμεῖς θαυμάζομεν καὶ ἐκπληττόμεθα ἀκούοντες μὲ τὰ αὐτιά μας τὰς διηγήσεις των.
25 καὶ ἐκεῖ τὰ παράδοξα καὶ θαυμάσια ἔργα, ποικιλία παντὸς ζῴου, κτίσις κητῶν. 25 Και εκεί εις την θάλασσαν υπάρχουν παράδοξα και θαυμαστά δημιουργήματα, ποικίλα ζώα παντός είδους, διάφοροι φυλαί από μεγάλα κήτη. 25 Καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν θάλασσαν ὑπάρχουν τὰ καταπληκτικὰ καὶ προκαλοῦντα τὸν θαυμασμὸν ἔργα, ποικιλία καὶ πᾶν εἶδος ζώων καὶ ἡ δημιουργία τῶν μεγάλων κητῶν καὶ τεραστίων ἰχθύων.
26 δι᾿ αὐτὸν εὐοδοῖ ἄγγελος αὐτοῦ, καὶ ἐν λόγῳ αὐτοῦ σύγκειται πάντα. 26 Προς χάριν του Κυρίου ο αγγελικός κόσμος φέρει εις αίσιον πέρας τα έργα του, και δια του λόγου του τα πάντα τακτοποιούνται. 26 Χάρις εἰς Αὐτόν (τὸν Κύριον) ἄγγελός του κατευοδώνει αὐτά, καὶ διὰ τοῦ λόγου τοῦ προστάγματός του ὅλα τακτοποιούνται καὶ διατηροῦνται.
27 Πολλὰ ἐροῦμεν καὶ οὐ μὴ ἐφικώμεθα, καὶ συντέλεια λόγων· τὸ πᾶν ἐστιν αὐτός. 27 Πολλά ακόμη ηιμπορούμεν να είπωμεν, αλλά ποτέ δεν θα εξαντλήσωμεν το θέμα. Με μίαν λέξιν· Το παν είναι Αυτός. 27 Πολλὰ θὰ ἠδυνάμεθα νὰ εἴπωμεν καὶ οὐδέποτε θὰ κατωρθώναμεν να φθάσωμεν εἰς ἐπιτυχὲς τέλος· τὸ δὲ συμπέρασμα καὶ ἡ περίληψις ὅλων, ὅσα θὰ ἐλέγαμεν, εἶναι: Τὸ πᾶν εἶναι Αὐτός, ὁ Θεὸς δηλαδή.
28 δοξάζοντες ποῦ ἰσχύσομεν; αὐτὸς γὰρ ὁ μέγας παρὰ πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ. 28 Που θα εύρωμεν, λοιπόν, ημείς την δύναμιν να τον δοξάσωμεν επαξίως; Διότι αυτός είναι ο απείρως μέγας, υπεράνω από όλα τα έργα του. 28 Δοξάζοντες Αὐτόν, ποῦ θὰ εὕρωμεν τὴν δύναμιν; Διότι Αὐτὸς εἶναι ὁ μέγας, ὁ ἀσυγκρίτως ὑπέρτερος ἀπὸ ὅλα τὰ ἔργα του.
29 φοβερὸς Κύριος καὶ σφόδρα μέγας, καὶ θαυμαστὴ ἡ δυναστεία αὐτοῦ. 29 Φοβερός είναι ο Κυριος και απείρως μέγας και θαυμαστή η δύναμίς του. 29 Εἶναι φοβερὸς ὁ Κύριος καὶ καθ’ ὑπερβολὴν μέγας, καὶ θαυμαστὴ ἡ δύναμις καὶ ἐξουσία του.
30 δοξάζοντες Κύριον ὑψώσατε, καθόσον ἂν δύνησθε, ὑπερέξει γὰρ καὶ ἔτι· καὶ ὑψοῦντες αὐτὸν πληθύνατε ἐν ἰσχύϊ· μὴ κοπιᾶτε, οὐ γὰρ μὴ ἐφίκησθε. 30 Δοξολογήσατε και ανυψώσατε τον Κυριον όσον ημπορείτε, διότι αυτός θα είναι πάντοτε ανώτερος από όλας τας δοξολογίας σας. Δι' αυτό, και όταν τον δοξολογήτε, πολλαπλασιάσατε την δύναμιν σας· μη κουράζεσθε, διότι ποτέ δεν θα φθάσετε εις την πρέπουσαν δι' εκείνον δοξολογίαν. 30 Δοξάζοντες καὶ ὑμνοῦντες τὸν Κύριον, ὑψώσατέ Τον, ὅσον ἠμπορεῖτε περισσότερον· θὰ ὑπερέχῃ πάντως ἀκόμη πιὸ πολύ· καὶ ὑψώνοντες Αὐτόν, πολλαπλασιάσατε τὰς δυνάμεις σας· μὴ κουράζεσθε ὅμως, ἐξακολουθεῖτε ἀκούραστοι, διότι δὲν θὰ ἐπιτύχετε ποτὲ τὸν βαθμὸν τῆς δοξολογίας ποὺ Τοῦ πρέπει.
31 τίς ἑώρακεν αὐτὸν καὶ ἐκδιηγήσεται; καὶ τίς μεγαλυνεῖ αὐτὸν καθώς ἐστι; 31 Ποιός τον είδε και είναι επομένως εις θέσιν να διηγηθή τα περί αυτού; Και ποιός ημπορεί να τον δοξολογήση, όπως αυτός εις την πραγματικότητα είναι; 31 Ποῖος εἶδεν Αὐτὸν καὶ θὰ διηγηθῇ περιγράφων Ὁποῖος εἶναι; Καὶ ποῖος θὰ Τὸν μεγαλύνῃ καὶ θὰ δοξάσῃ τὸ μεγαλεῖον του, ὅπως ἀκριβῶς εἶναι;
32 πολλὰ ἀπόκρυφά ἐστι μείζονα τούτων, ὀλίγα γὰρ ἑωράκαμεν τῶν ἔργων αὐτοῦ· 32 Πολλά θαυμαστά δημιουργήματά του και έργα του, κρυμμένα και άγνωστα, είναι ωραιότερα από εκείνα, που ημείς γνωρίζομεν. Διότι εις την πραγματικότητα ολίγα από τα έργα αυτού έχομεν ίδει. 32 Ὑπάρχουν πολλὰ ἀπόκρυφα, μεγαλύτερα καὶ θαυμαστότερα ἀπὸ αὐτὰ τὰ φανερά· διότι ὀλίγα ἔχομεν ἴδει ἀπὸ τὰ ἔργα του.
33 πάντα γὰρ ἐποίησεν ὁ Κύριος, καὶ τοῖς εὐσεβέσιν ἔδωκε σοφίαν. 33 Διότι τα πάντα εδημιούργησεν ο Κυριος και αυτός έδωσε και δίδει σοφίαν στους ευσεβείς, να τα εννοούν. 33 Πράγματι καὶ ἀληθῶς ὁ Κύριος ἐποίησε πάντα· καὶ εἰς τοὺς εὐσεβεῖς ἔδωκε Σοφίαν νὰ κατανοοῦν τὰ μυστήριά του.