Πέμπτη, 21 Νοεμβρίου 2024
Ανατ: 07:13
Δύση: 17:11
Σελ. 20 ημ.
326-40
16ος χρόνος, 6123η ημέρα
Έκδοση: 4η

ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 (ΙΓ)


 
 
Μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα Ερμηνευτική απόδοση Ιωάννη Θ. Κολιτσάρα Ερμηνευτική απόδοση Παναγιώτη Ν. Τρεμπέλα
1 ΥΙΟΣ πανοῦργος ὑπήκοος πατρί, υἱὸς δὲ ἀνήκοος ἐν ἀπωλείᾳ. 1 Υιός ευφυής και φρόνιμος υπακούει στον πατέρα του και προοδεύει, ενώ ο ανυπάκουος βαδίζει προς τον όλεθρον. 1 Τὸ ἔξυπνον καὶ φρόνιμον παιδὶ ὑπακούει εἰς τὸν πατέρα του, ἐνῷ τὸ ἀνόητον καὶ ἀνυπάκουον βαδίζει πρὸς τὴν καταστροφήν.
2 ἀπὸ καρπῶν δικαιοσύνης φάγεται ἀγαθός, ψυχαὶ δὲ παρανόμων ὀλοῦνται ἄωροι. 2 Ο ενάρετος άνθρωπος θα απολαύση τα αγαθά, που απέκτησέ με την δικαίαν και τιμίαν του εργασίαν, ενώ οι παράνομοι θα καταστραφούν με πρόωρον θάνατον 2 Ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος θὰ τρώγῃ ἀπὸ ἐκεῖνα, ποὺ ἀπέκτησε μὲ δικαιοσύνην, ἐνῷ ἡ ζωὴ τῶν παρανόμων θὰ καταλήξῃ πρόωρα εἰς θάνατον καὶ ἀπώλειαν.
3 ὃς φυλάσσει τὸ ἑαυτοῦ στόμα, τηρεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, ὁ δὲ προπετὴς χείλεσι πτοήσει ἑαυτόν. 3 Εκείνος που προσέχει τα λόγια του, προφυλάσσει την ζωήν του από πολλά κακά. Ο επιπόλαιος όμως και απερίσκεπτος εις τα λόγια του θα δημιουργήση στον εαυτόν του πολλούς φόβους και μεγάλας περιπετείας. 3 Ὅποιος προσέχει εἰς τὸ στόμα του τί θὰ εἴπῃ, προφυλάσσει τὴν ψυχήν του ἀπὸ πολλοὺς πειρασμούς, ἐνῷ ὁ προπετὴς καὶ ἐπιπόλαιος εἰς τὰ χείλη του θὰ δημιουργήσῃ εἰς τὸν ἑαυτόν του φόβους, πειρασμοὺς καὶ πικρίας.
4 ἐν ἐπιθυμίαις ἐστὶ πᾶς ἀεργός, χεῖρες δὲ ἀνδρείων ἐν ἐπιμελείᾳ. 4 Καθε οκνηρός και κακός είναι γεμάτος με πάσης φύσεως επιθυμίας και όνειρα απραγματοποίητα. Τουναντίον αι χείρες των εργατικών ανθρώπων εργάζονταί με επιμέλειαν και δραστηριότητα. 4 Κάθε ἔεργος καὶ τεμπέλης ἔχει ἐπιθυμίας κακὰς παντὸς εἴδους, ἐνῷ τὰ χέρια τῶν ἐργατικῶν καὶ τιμίων ἐργάζονται ἐπιμελῶς, ὁ δὲ νοῦς καὶ ἡ καρδία των δὲν τρέχει εἰς τὰ ἄτοπα καὶ μάταια.
5 λόγον ἄδικον μισεῖ δίκαιος, ἀσεβὴς δὲ αἰσχύνεται καὶ οὐχ ἕξει παρρησίαν. 5 Ο δίκαιος αποστρέφεται με μίσος κάθε λόγον, ο οποίος εκφράζει αδικίαν. Ο ασεβής όμως σκέπτεται και πράττει έργα, τα οποία τον καταισχύνουν και τον εξευτελίζουν. Δια τούτο δεν έχει το ηθικόν σθένος να παρουσιασθή ούτε ενώπιον των ανθρώπων, ούτε ενώπιον του Θεού. 5 Ὁ δίκαιος μισεῖ καὶ ἀποστρέφεται κάθε λόγον, ποὺ διαπνέεται ἀπὸ ἀδικίαν. Ὁ ἀσεβὴς δὲ σκέπτεται καὶ ἐργάζεται ἔργα ἐντροπῆς καὶ καταισχύνῃς. Δὲν θὰ ἔχῃ δὲ τὸ θάρρος νὰ τὰ φανερώσῃ εἰς τοὺς ἀνθρώποιις, οὔτε νὰ ἀντικρύσῃ τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ μετὰ παρρησίας.
7 εἰσὶν οἱ πλουτίζοντες ἑαυτοὺς μηδὲν ἔχοντες, καί εἰσιν οἱ ταπεινοῦντες ἑαυτοὺς ἐν πολλῷ πλούτῳ. 7 Υπάρχουν άνθρωποι κενόδοξοι και καυχησιολόγοι, οι οποίοι παρουσιάζουν τον εαυτόν των πλούσιον, ενώ είναι πάμπτωχοι. Υπάρχουν όμως και άλλοι, που φέρονται με ταπεινοφροσύνην, ενώ έχουν πολύν πλούτον. 6 Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ματαιόδοξοι, ποὺ ἐμφανίζουν τὸν ἑαυτόν τοὺς πλούσιον, χωρὶς νὰ ἔχουν τίποτε. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ ἄνθρωποι, πού, ἐνῷ ἔχουν πλοῦτον πολύν, ταπεινοφρονοῦν, ὅπως ὁ δίκαιος Ἀβραάμ.
8 λύτρον ἀνδρὸς ψυχῆς ὁ ἴδιος πλοῦτος, πτωχὸς δὲ οὐχ ὑφίσταται ἀπειλήν. 8 Ο πλούτος δίδεται, όταν παραστή ανάγκη, ως λύτρον, δια να σώση την ζωήν του πλουσίου. Ο πτωχός όμως δεν υπόκειται εις τέτοιας απειλάς και κινδύνους εκ μέρους ληστών, που ζητούν λύτρα. 7 Ὁ πλοῦτος ὠφελεῖ τὸν πλούσιον, ὅταν πρόκειται νὰ ἐξαγοράσῃ τὴν ζωήν του ἀπὸ λῃστάς, δίδων εἰς αὐτοὺς λύτρα ἀπὸ τὸν πλοῦτον του· ὁ πτωχὸς ὅμως δὲν πρόκειται νὰ δοκιμάσῃ τοιούτου εἴδους ἀπειλήν, διότι οἱ λῃσταὶ οὐδέποτε ἀπειλοῦν ἢ ἐπιβουλεύονται αὐτόν, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει τίποτε.
9 φῶς δικαίοις διαπαντός, φῶς δὲ ἀσεβῶν σβέννυται. ψυχαὶ δόλιαι πλανῶνται ἐν ἁμαρτίαις, δίκαιοι δὲ οἰκτείρουσι καὶ ἐλεοῦσι. 9 Εις τους δικαίους ανθρώπους υπάρχει πάντοτε το παρά του Θεού φως της χαράς. Αλλά το φως της ζωής των ασεβών, αν υπάρξη, είναι προσωρινόν, ταχέως σβήνεται και χάνεται. Αι δόλιαι και πονηραί ψυχαί ζουν περιπλανώμενοι μέσα εις τους λαβυρίνθους της αμαρτίας, ενώ οι δίκαιοι ζουν ευχάριστα, συγχρόνως δε συμπαθούν και ελεούν και τους άλλους. 8 Τὸ φῶς τῆς παρηγορίας, τῆς ἐλπίδος καὶ τῆς ἐναρέτου ζωῆς, ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὸν Θεόν, ὑπάρχει πάντοτε εἰς τοὺς δικαίους, ἐνῷ τὸ φῶς τῶν ἁμαρτωλῶν, τὸ ὁποῖον πηγάζει ἀπὸ τὴν ματαιότητα καὶ τὴν ἀσέβειαν, σβήνεται καὶ χάνεται. Ψυχαὶ δόλιαι καὶ πονηραὶ ζοῦν μὲ τὰς ἁμαρτίας των εἰς τὴν πλάνην, ἀνίκανοι νὰ σωθοῦν ἐνῷ οἰ δίκαιοι, ὄχι μόνον σῴζονται οἱ ἴδιοι, ἀλλ’ ἐλεοῦν καὶ συμπαθοῦν καὶ τοὺς ἄλλους.
10 κακὸς μεθ᾿ ὕβρεως πράσσει κακά, οἱ δὲ ἑαυτῶν ἐπιγνώμονες σοφοί. 10 Ο αμετανόητος κακός άνθρωπος διαπράττει με θρασύτητα το κακόν και καυχάται δι' αυτό. Οσοι όμως έχουν αυτογνωσίαν είναι σοφοί και ταπεινόφρονες. 9 Ὁ κακὸς διαπράττει τὸ κακὸν μὲ ὑπερηφάνειαν καὶ θράσος καὶ μένει ἀμετανόητος καὶ πωρωμένος· ὅσοι ὅμως ἔχουν αὐτογνωσίαν καὶ εἶναι ταπεινοί, αὐτοὶ εἶναι πραγματικὰ καὶ ἀληθινὰ σοφοί.
11 ὕπαρξις ἐπισπουδαζομένη μετὰ ἀνομίας ἐλάσσων γίνεται, ὁ δὲ συνάγων ἑαυτῷ μετ᾿ εὐσεβείας πληθυνθήσεται· δίκαιος οἰκτείρει καὶ κιχρᾷ. 11 Περιουσία, η οποία αποκτάται και αυξάνεται με παράνομα μέσα και εις ολίγον χρονικόν διάστημα, σύντομα θα ολιγοστεύση και θα εξαφανισθή. Εκείνος όμως ο οποίος συγκεντρώνει αγαθά και πλουτίζει κατά τρόπον δίκαιον και νόμιμον, θα γεμίση πράγματι από τας ευλογίας και τα αγαθά του Κυρίου. Ο δίκαιος λυπείται τους πτωχούς, τους στερουμένους και τους πάσχοντας, ελεεί και δανείζει. 10 Περιουσία, ἡ ὁποία μαζεύεται μὲ ταχύτητα καὶ μέσα παράνομα, θὰ ὀλιγοστεύσῃ καὶ θὰ χαθῇ. Ὅσα ὅμως ἀποκτᾷ κανεὶς μὲ φόβον Θεοῦ, δὲν θὰ χαθοῦν, ἀλλ’ ἀπεναντίας θὰ αὐξηθοῦν. Ὁ δίκαιος εὐσπλαγχνίζεται, λυπεῖται καὶ δανείζει διαρκῶς.
12 κρείσσων ἐναρχόμενος βοηθῶν καρδίᾳ τοῦ ἐπαγγελλομένου καὶ εἰς ἐλπίδα ἄγοντος· δένδρον γὰρ ζωῆς ἐπιθυμία ἀγαθή. 12 Καλύτερος και ανώτερος είναι εκείνος, ο οποίος αρχίζει αμέσως να βοηθή τους άλλους με όλην του την καρδιά, από εκείνον που δίδει υποσχέσεις μόνον και ελπίδας δια βοήθειαν στο μέλλον. Διότι η αγαθή επιθυμία προς βοήθειαν των άλλων, η οποία πραγματοποιείται αμέσως, είναι δένδρον γεμάτο ζωήν. 11 Εἶναι ἀνώτερος ἐκεῖνος, ποὺ ἔστω καὶ μὲ ὀλίγα ἀρχίζει νὰ βοηθῇ μὲ τὴν καρδία του, ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ δίδει ἀφθόνους ὑποσχέσεις καὶ ἀφήνει μόνον ἐλπίδας, παραπέμπων τὸν πτωχὸν εἰς τὸ μέλλον, διότι ἡ εἰλικρινὴς ἐπιθυμία, ὅταν ἐκδηλώνεται ἐμπράκτως, εἶναι δένδρον γεμᾶτον ἀπὸ ζωὴν καὶ διὰ τὸν βοηθοῦντα καὶ διὰ τὸν βοηθούμενον.
13 ὃς καταφρονεῖ πράγματος, καταφρονηθήσεται ὑπ᾿ αὐτοῦ· ὁ δὲ φοβούμενος ἐντολήν, οὗτος ὑγιαίνει. 13α υἱῷ δολίῳ οὐδὲν ἔσται ἀγαθόν, οἰκέτῃ δὲ σοφῷ εὔοδοι ἔσονται πράξεις, καὶ κατευθυνθήσεται ἡ ὁδὸς αὐτοῦ. 13 Εκείνος που καταφρονεί τον λόγον του Θεού και εκτρέπεται εις κακάς πράξεις, θα καταφρονηθή και θα καταδικασθή δι' αυτάς από τον Θεόν. Εκείνος όμως που σέβεται και τηρεί την εντολήν του Θεού, αυτός είναι υγιής ψυχικώς, θα έχη ζωήν και υγείαν. 13α Εις τον δόλιον και κακόν υιόν κανένα αγαθόν δεν θα υπάρχη μονίμως. Εις τον υπηρέτην όμως τον συνετόν και έντιμον όλαι αι ενέργειαί του θα ευοδώνωνται και η πορεία της ζωής του θα κατευθύνεται και θα κυβερνάται από τον Θεόν. 12 ὍποΙος καταφρονεῖ τὰς ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ, Ὡς ἐὰν πρόκειται περὶ πράγματος μηδαμινοῦ καὶ ἀναξίου, θὰ καταφρονηθ καὶ θὰ καταδικασθῇ ἀπὸ αὐτὰς κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς κρίσεως. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ σέβεται τὰς θείας ἐντολάς, αὐτὸς εἶναι ὑγιὴς ψυχικῶς. 13α Ὁ δόλιος καὶ πονηρὸς υἱὸς δὲν ἔχει τίποτε τὸ καλὸν εἰς τὴν ζωήν του. Εἰς τὸν εὐσυνείδητον ὅμως καὶ μυαλωμένον ὑπηρέτην, ὅλαι αἱ ἐνέργειαί του θὰ εὐοδώνωνται καὶ ἡ ζωή του θὰ κυβερνᾶται καλὰ ἀπὸ τὸν Θεόν.
14 νόμος σοφοῦ πηγὴ ζωῆς, ὁ δὲ ἄνους ὑπὸ παγίδος θανεῖται. 14 Ο νόμος του Θεού είναι πηγή ζωής δια τον σοφόν, ενώ ο άμυαλος και αμαρτωλός συλλαμβάνεται από παγίδα θανάτου. 13 Ὁ θεῖος νόμος εἶναι πηγὴ ζωῆς διὰ τὸν σοφόν, ἐνῷ ὁ ἄμυαλος καὶ περιφρονητὴς αὐτοῦ συλλαμβάνεται εἰς ὀλεθρίαν παγίδα, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τὸν θάνατον.
15 σύνεσις ἀγαθὴ δίδωσι χάριν, τὸ δὲ γνῶναι νόμον διανοίας ἐστὶν ἀγαθῆς, ὁδοὶ δὲ καταφρονούντων ἐν ἀπωλείᾳ. 15 Η αγαθή σύνεσις, που χορηγείται από τον Θεόν, δίδει χάριν στον άνθρωπον, τον κάμνει δε συμπαθή και στους άλλους. Δια να γνωρίση όμως κανείς τον νόμον του Θεού, πρέπει να έχη καθαράν και καλοπροαίρετον καρδίαν και διάνοιαν. Αι πορείαι αυτών, που καταφρονούν τον θείον νόμον, οδηγούν στον όλεθρον. 14 Ἡ ὑπὸ τοῦ θείου νόμου παρεχομένη σύνεσις καὶ διάκρισις χαριτώνει ἐκεῖνον ποὺ τὴν ἔχει, ὠφελεῖ δὲ καὶ τοὺς ἄλλους. Διὰ νὰ γνωρίσῃ ὅμως κανεὶς τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ, χρειάζεται νὰ ἔχῃ νοῦν καθαρόν. Ἀντιθέτως οἱ τρόποι τῆς ζωῆς καὶ συμπεριφορᾶς τῶν καταφρονητῶν τοῦ θείου νόμου ὁδηγοῦν εἰς ἀπώλειαν.
16 πᾶς πανοῦργος πράσσει μετὰ γνώσεως, ὁ δὲ ἄφρων ἐξεπέτασεν ἑαυτοῦ κακίαν. 16 Καθε συνετός και έξυπνος άνθρωπος ενεργεί με περίσκεψιν κρίνων ορθώς πρόσωπα και πράγματα, ενώ ο ασύνετος ξεπετά και φανερώνει απερίσκεπτος την κακίαν του και δημιουργεί στον εαυτόν του ζητήματα. 15 Κάθε ἔξυπνος καὶ συνετὸς ἄνθρωπος ἐνεργεῖ μὲ περίσκεψιν καὶ ζυγίζει καλῶς πρόσωπα, πράγματα, περιστάσεις καὶ συνεπείας, ἐνῷ ὁ ἄφρων φανερώνει καὶ ἐξωτερικεύει ἀνεμπόδιστα καὶ μὲ ταχύτητα τὴν κακίαν καὶ μωρίαν του.
17 βασιλεὺς θρασὺς ἐμπεσεῖται εἰς κακά, ἄγγελος δὲ σοφὸς ρύσεται αὐτόν. 17 Βασιλεύς θρασύς και ασύνετος θα περιπέση εις πολλά κακά και θα εμπλέκεται εις πολλάς δυσκολίας. Ενας όμως συνετός σύμβουλος είναι δυνατόν να προλάβη τα λάθη του και να τον σώση από πολλάς περιπετείας. 16 Βασιλεὺς αὐθαίρετος καὶ θρασὺς θὰ ὑποπέσῃ εἰς πολλὰ ἄτοπα, ὁ συνετὸς ὅμως πρέσβυς καὶ ἀπεσταλμένος θὰ τὸν σώσῃ ἀπὸ τὰ λάθη του.
18 πενίαν καὶ ἀτιμίαν ἀφαιρεῖται παιδεία, ὁ δὲ φυλάσσων ἐλέγχους δοξασθήσεται. 18 Η ορθή διαπεδαγώγησις και υγιής μόρφωσις διώχνει από την ζωήν την πτωχείαν και την καταφρόνησιν. Και εκείνος ο οποίος δέχεται τας υγιείς υποδείξεις και συμμορφώνεται με αυτάς, θα δοξασθή και θα τιμηθή από τους ανθρώπους. 17 Ἡ ὑπὸ τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ παιδαγωγία καθιστᾷ τὸν ἄνθρωπον φρόνιμον καὶ συνετόν, οὕτω δὲ προλαμβάνει τὴν πτωχείαν καὶ τὸν ἐξευτελισμόν. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ προσέχει τὰς θείας ἐντολὰς καὶ τὰς ἐπὶ τῇ βάσει τούτων γινομένας εἰς αὐτὸν παρατηρήσεις, θὰ δοξασθῇ καὶ θὰ τιμηθῇ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους.
19 ἐπιθυμίαι εὐσεβῶν ἡδύνουσι ψυχήν, ἔργα δὲ ἀσεβῶν μακρὰν ἀπὸ γνώσεως. 19 Αγιαι επιθυμίαι και ιεροί πόθοι των ευσεβών τέρπουν και γλυκαίνουν την ψυχήν των, ενώ τα έργα των ασεβών είναι μακράν από το θέλημα του Θεού και δημιουργούν πικρίαν και απογοήτευσιν. 18 Οἱ πόθοι καὶ αἱ ἐπιθυμίαι τῶν εὐσεβῶν ἀνθρώπων εὐχαριστοῦν καὶ τέρπουν τὴν ψυχήν των, ἐνῷ τὰ ἔργα τῶν ἀσεβῶν εἶναι μακριὰ ἀπὸ τὴν θείαν γνῶσιν καὶ δι’ αὐτὸ προκαλοῦν ἀπογοήτευσιν καὶ πικρίαν.
20 ὁ συμπορευόμενος σοφοῖς σοφὸς ἔσται, ὁ δὲ συμπορευόμενος ἄφροσι γνωσθήσεται. 20 Εκείνος που συναναστρέφεται με σοφούς και εναρέτους, θα γίνη και αυτός σοφός και ενάρετος. Εξ αντιθέτου εκείνος ο οποίος συναναστρέφεται με αμαρτωλούς, θα γίνη και θα γνωσθή εις την κοινωνίαν ως όμοιός των, ενας από αυτούς. 19 Ἐκεῖνος ποὺ συναναστρέφεται μὲ σοφοὺς καὶ θεοσεβεῖς, θὰ γίνῃ καὶ αὐτὸς σοφὸς καὶ θεοσεβής, καὶ ὅποιος συμβαδίζει μὲ ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους ἡ ἁμαρτία κατέστησεν ἄφρονας, διὰ τῆς μιμήσεως τούτων θὰ ἀποδειχθῇ ὅμοιος πρὸς αὐτοὺς ἀξιοκατάκριτος.
21 ἁμαρτάνοντας καταδιώξεται κακά, τοὺς δὲ δικαίους καταλήψεται ἀγαθά. 21 Εκείνους που συστηματικά και αμετανόητα διαπράττουν το κακόν, θα τους κυνηγούν συνεχώς προς τιμωρίαν των αι δυστυχίαι και αι θλίψεις, ενώ τους εναρέτους θα τους συναντούν στον δρόμον της ζωής των και θα τους περιβάλλουν τα αγαθά. 20 Ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἁμαρτάνουν συστηματικῶς, θὰ τοὺς καταδιῴκουν κατὰ πόδας πολλὰ δεινά· τοὺς ἀγαθοὺς ὅμως καὶ ἐναρέτους θὰ συναντήσουν πολλὰ καλά.
22 ἀγαθὸς ἀνὴρ κληρονομήσει υἱοὺς υἱῶν, θησαυρίζεται δὲ δικαίοις πλοῦτος ἀσεβῶν. 22 Ο ενάρετος και ευσεβής άνθρωπος, θα αφήση κληρονομίαν οχι μοναχά εις τα παιδιά του αλλά και εις τα παιδιά των παιδιών του. Ο πλούτος δε των ασεβών ανθρώπων θησαυρίζεται, δια να περιέλθη εις τα χέρια των δικαίων. 21 Ὁ καλὸς ἄνθρωπος θὰ ἀφήσῃ κληρονομίαν ὄχι μόνον εἰς τὰ παιδιά του, ἀλλὰ καὶ εἰς τὰ ἐγγόνια του· ὁ πλοῦτος ὅμως τῶν ἀσεβῶν συναθροίζεται διὰ νὰ περιέλθῃ εἰς τὰ χέρια τῶν ἐναρέτων καὶ θεοσεβῶν.
23 δίκαιοι ποιήσουσιν ἐν πλούτῳ ἔτη πολλά, ἄδικοι δὲ ἀπολοῦνται συντόμως. 23 Οι δίκαιοι θα ζήσουν επί πολλά έτη έχοντες και απολαμβάνοντες τον πλούτον των, οι δε άδικοι θα καταστραφούν πολύ σύντομα. 22 Οἱ δίκαιοι θὰ ζήσουν ἐπὶ πολλὰ ἔτη διατηροῦντο τὰ πλούτη των, ἐνῷ οἰ ἄδικοι θὰ ἐξαφανισθοῦν συντόμως.
24 ὃς φείδεται τῆς βακτηρίας μισεῖ τὸν υἱὸν αὐτοῦ, ὁ δὲ ἀγαπῶν ἐπιμελῶς παιδεύει. 24 Ο πατέρας, ο οποίος λυπείται και δεν τιμωρεί με την παιδαγωγικήν ράβδον τον υιόν του, είναι το ίδιο ως εάν τον μισή. Εκείνος όμως που αγαπά με αληθινήν αγάπην το παιδί του, το διαπαιδαγωγεί και το ανατρέφει με πολλήν επιμέλειαν, με στοργήν αλλά και με αυστηρότητα. 23 Ὅποιος λυπᾶται τὴν ράβδον καὶ τὸ μαστίγιόν του, δηλαδὴ ὅποιος δὲν παιδαγωγεῖ μὲ αὐστηρότητα, μισεῖ τὸ παιδί του. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ ἀγαπᾷ πραγματικῶς καὶ ὄχι τυφλῶς καὶ συναισθηματικῶς τὸ παιδί του, τὸ παιδαγωγεῖ μὲ πολλὴν ἐπιμέλειαν, χρησιμοποιῶν καὶ ποινὰς αὐστηράς, ὅταν τὸ ἐπιβάλλῃ ἡ ἀνάγκη.
25 δίκαιος ἔσθων ἐμπιπλᾷ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, ψυχαὶ δὲ ἀσεβῶν ἐνδεεῖς. 25 Ο δίκαιος, όταν τρώγη, χορταίνει και ικανοποιεί την ψυχήν του ευχαριστών τον Θεόν. Αι ψυχαί των ασεβών εξ αιτίας της αμαρτωλότητός των είναι σαν πτωχαί. Ποτέ δεν ευχαριστούνται εις χορτασμόν, έστω και αν έχουν πολλά και νόστιμα φαγητά. 24 Ὁ δίκαιος, ὅταν τρώγῃ, ἰκανοποιεῖ τὴν κοιλίαν του καὶ χορταίνει, διότι γνωρίζει νὰ τρώγῃ μὲ μέτρον, αἱ κοιλίαι ὅμως τῶν ἀσεβῶν εἶναι πάντοτε ἀνικανοποίητοι καὶ ἀχόρταστοι.