| Μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα | Ερμηνευτική απόδοση Ιωάννη Θ. Κολιτσάρα | Ερμηνευτική απόδοση Παναγιώτη Ν. Τρεμπέλα |
| 1 ΚΑΙ βασίλισσα Σαβὰ ἤκουσε τὸ ὄνομα Σαλωμὼν καὶ τὸ ὄνομα Κυρίου καὶ ἦλθε πειράσαι αὐτὸν ἐν αἰνίγμασι· | 1 Η βασίλισσα της χώρας Σαβά ήκουσε την φήμην του ονόματος του Σολομώντος, όπως και τα περί του ονόματος του Κυρίου και ήλθε προς τον Σολομώντα, δια να τον γνωρίση προσωπικώς και να υποβάλη εις αυτόν μερικά αινιγματώδη ερωτήματα. | 1 Η βασίλισσα τῆς χώρας Σαβὰ ἄκουσε τὴν φήμην γύρω ἀπὸ τὸ ὄνομα τὸν Σολομῶντος καὶ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ διὰ νὰ ὑποβάλῃ εἰς τὸν Σολομῶντα δύσκολες καὶ αἰνιγματικὲς ἐρωτήσεις, προβλήματα καὶ ἀπορίες. |
| 2 καὶ ἦλθεν εἰς ῾Ιερουσαλὴμ ἐν δυνάμει βαρείᾳ σφόδρα, καὶ κάμηλοι αἴρουσαι ἡδύσματα καὶ χρυσὸν πολὺν σφόδρα καὶ λίθον τίμιον, καὶ εἰσῆλθε πρὸς Σαλωμὼν καὶ ἐλάλησεν αὐτῷ πάντα ὅσα ἦν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς. | 2 Ηλθεν εις την Ιερουσαλήμ με πολύ μεγάλην συνοδείαν, με καμήλους, αι οποίαι ήσαν φορτωμέναι με αρωματικά προϊόντα, με πολύν χρυσόν και με πολύτιμους λίθους. Παρουσιάσθη στον Σολομώντα και του είπεν όλα, όσα αινιγματώδη είχεν εις την διάνοιάν της. | 2 Ἡ βασίλισσα τῆς Σαβὰ ἔφθασεν εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ μὲ πολὺ μεγάλην ἀκολουθίαν καὶ μὲ καμῆλες φορτωμένες μὲ ἀρώματα καὶ μυρωδικὰ καὶ μὲ πάρα πολὺ χρυσάφι καὶ πολυτίμους λίθους. Ἡ βασίλισσα παρουσιάσθη εἰς τὸν Σολομῶντα καὶ συνωμίλησε μαζί του καὶ τοῦ εἶπεν ὅλα, ὅσα εἶχεν ὑπ' ὄψιν της νὰ τοῦ εἰπῇ· ὅλα τὰ προβλήματα καὶ τὶς ἀπορίες ποὺ εἶχε. |
| 3 καὶ ἀπήγγειλεν αὐτῇ Σαλωμὼν πάντας τοὺς λόγους αὐτῆς· οὐκ ἦν λόγος παρεωραμένος παρὰ τοῦ βασιλέως, ὃν οὐκ ἀπήγγειλεν αὐτῇ. | 3 Ο Σολομών απήντησεν εις όλους τους αινιγματώδεις αυτής λόγους. Καμμία απορία και ερωτησίς της δεν έμεινε χωρίς απάντησιν εκ μέρους του βασιλέως Σολομώντος. Εις όλας εκείνος απήντησε. | 3 Καὶ ὁ Σολομὼν ἀπάντησε εἰς ὅλες τὶς ἐρωτήσεις της καὶ τῆς ἔλυσεν ὅλες τὶς ἀπορίες. Δὲν ὑπῆρξε καμμία ἀπορία ἢ πρόβλημα, τὸ ὁποῖον ὁ βασιλιᾶς ἀπέκρυψε ἢ ἁγνήησε ἢ ἐδυσκολεύθη καὶ δὲν ἀπάντησε εἰς αὐτήν. |
| 4 καὶ εἶδε βασίλισσα Σαβὰ πᾶσαν τὴν φρόνησιν Σαλωμὼν καὶ τὸν οἶκον, ὃν ᾠκοδόμησε, | 4 Η βασίλισσα της χώρας Σαβά εγνώρισε προσωπικώς πλέον όλην την σοφίαν του Σολομώντος. Είδε δε και τον οίκον, τον οποίον αυτός είχεν οικοδομήσει. | 4 Ἔτσι ἡ βασίλισσα τῆς Σαβὰ εἶδε μὲ τὰ μάτια της καὶ ἐνόησεν ὅλην τὴν θαυμαστὴν σοφίαν τοῦ Σολομῶντος, ὅπως ἐπίσης (εἶδε) καὶ τὸ βασιλικὸν ἀνάκτορον, τὸ ὁποῖον ἐκεῖνος ἔκτισε. |
| 5 καὶ τὰ βρώματα Σαλωμὼν καὶ τὴν καθέδραν παίδων αὐτοῦ καὶ τὴν στάσιν λειτουργῶν αὐτοῦ καὶ τὸν ἱματισμὸν αὐτοῦ καὶ τοὺς οἰνοχόους αὐτοῦ, καὶ τὴν ὁλοκαύτωσιν αὐτοῦ, ἣν ἀνέφερεν ἐν οἴκῳ Κυρίου, καὶ ἐξ ἑαυτῆς ἐγένετο. | 5 Είδε την ποικιλίαν των φαγητών του Σολομώντος, τας κατοικίας, όπου έμειναν οι δούλοι του, την συμπεριφοράν των υπηρετών του, τα ενδύματά του, τους οινοχόους του και τα ζώα, τα οποία καθημερινώς προσεφέροντο προς ολοκαύτωσιν στον Κυριον και εξεπλάγη πάρα πολύ. | 5 Εἶδεν ἐπίσης καὶ τὰ πλούσια καὶ πολυτελῆ φαγητὰ τῆς βασιλικῆς τραπέζης τοῦ Σολομῶντος καὶ τὸν τόπον διαμονῆς τῶν ὑπηρετῶν του καὶ τὴν εὐγενικὴν στάσιν καὶ συμπεριφορὰν τῶν ὑπηρετῶν (ἢ ὑπουργῶν) του· καὶ τὰ πολυτελῆ καὶ ζωηρόχρωμα ἐνδύματά του καὶ τοὺς ὑπηρέτες του, ποὺ ἐγέμιζαν μὲ κρασί τὰ ποτήρια τῶν ὁμοτραπέζων του, καὶ τὰ (πολλά) ζῶα, ποὺ προσέφερε καθημερινὼς ὡς θυσίαν ὁλοκαυτώσεως εἰς τὸ θυσιαστήριον τοῦ Ναοῦ τοῦ Θεοῦ· καὶ ὅταν εἶδεν ὅλα αὐτά, ἔμεινεν ἄφωνη καὶ κατάπληκτη! |
| 6 καὶ εἶπε πρὸς τὸν βασιλέα Σαλωμών· ἀληθινὸς ὁ λόγος, ὃν ἤκουσα ἐν τῇ γῇ μου περὶ τοῦ λόγου σου καὶ περὶ τῆς φρονήσεώς σου, | 6 Είπε δε αυτή προς τον βασιλέα Σολομώντα· “αληθινή ήτο η μεγάλη φήμη σου, την οποίαν εγώ ήκουσα εις την χώραν μου σχετικώς με το πρόσωπόν σου και ειδικώτερα σχετικώς με την σοφίαν σου. | 6 Καὶ εἶπε πρὸς τὸν βασιλιᾶ Σολομῶντα: «Ἦταν πράγματι ἀληθινὴ ἡ φήμη, ποὺ ἄκουσα εἰς τὴν χώραν μου διὰ σέ, διὰ τὰ ἔργα σου καὶ δι’ ὅλα ὅσα σὲ ἀφοροῦν καὶ διὰ τὴν σοφίαν σου. |
| 7 καὶ οὐκ ἐπίστευσα τοῖς λαλοῦσί μοι, ἕως ὅτου παρεγενόμην καὶ ἑωράκασιν οἱ ὀφθαλμοί μου, καὶ ἰδοὺ οὐκ εἰσὶ τὸ ἥμισυ καθὼς ἀπήγγειλάν μοι· προστέθεικας ἀγαθὰ πρὸς αὐτὰ ἐπὶ πᾶσαν τὴν ἀκοήν, ἣν ἤκουσα ἐν τῇ γῇ μου· | 7 Τοτε δεν επίστευσα εις αυτά, τα οποία μου έλεγαν οι άνθρωποι, μέχρις ότου ήλθα εδώ και είδα με τα ίδια μου τα μάτια. Ιδού· εκείνα τα οποία μου είχαν είπει, δεν είναι ούτε τα μισά από όσα πράγματι υπάρχουν. Συ με την προσωπικήν μας γνωριμίαν μου προσέθεσες και με έκαμες να καταλάβω, ότι τα αγαθά τα ιδικά σου είναι πολύ ανώτερα, από όσα είχα ακούσει εις την χώραν μου. | 7 Τότε ὅμως δὲν ἐπίστευσα εἰς τὰ ὅσα μὲ ἐπληροφόρησαν, μέχρις ὅτου ἦλθα ἐδῶ καὶ διεπίστωσα ὅλα αὐτὰ μὲ τὰ μάτιά μου. Καὶ νά· τώρα ἐβεβαιώθηκα ὅτι ἐκεῖνα ποὺ μοῦ εἶπαν, δὲν εἶναι οὔτε τὰ μισὰ αὐτῶν ποὺ πράγματι ἔχεις καὶ γίνονται. Ἡ προσωπικὴ γνωριμία καὶ συζήτησις μαζί σου μὲ ἐβοήθησαν νὰ ἐννοήσω ὅτι ἡ σοφία σου καὶ τὰ ἀγαθά σου ὑπερβαίνουν τὴν φήμην ὅλων, ὅσων ἄκουσα εἰς τὴν χώραν μου. |
| 8 μακάριαι αἱ γυναῖκές σου, μακάριοι οἱ παῖδές σου οὗτοι οἱ παρεστηκότες ἐνώπιόν σου διόλου, οἱ ἀκούοντες πᾶσαν τὴν φρόνησίν σου· | 8 Ευτυχισμέναι είναι αι γυναίκες σου, ευτυχισμένοι οι δούλοι σου, οι οποίοι παρίστανται πάντοτε ενώπιόν σου και ακούουν καθημερινώς όλην την σοφίαν σου. | 8 Πόσον εὐτυχισμενες εἶναι οἱ γυναῖκες σου! Πόσον εὐτυχισμένοι εἶναι οἱ ὑπηρέτες σου, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται πάντοτε μαζί σου καὶ οἱ ὁποῖοι ἔχουν τὸ προνόμιον νὰ ἀκούουν ὅλα τὰ σοφά σου λόγια! |
| 9 γένοιτο Κύριος ὁ Θεός σου εὐλογημένος, ὃς ἠθέλησεν ἐν σοὶ δοῦναί σε ἐπὶ θρόνον ᾿Ισραήλ· διὰ τὸ ἀγαπᾶν Κύριον τὸν ᾿Ισραὴλ στῆσαι εἰς τὸν αἰῶνα καὶ ἔθετό σε βασιλέα ἐπ᾿ αὐτοὺς τοῦ ποιεῖν κρίμα ἐν δικαιοσύνῃ καὶ ἐν κρίμασιν αὐτῶν. | 9 Ευλογημένος ας είναι Κυριος ο Θεός σου, ο οποίος ευηρεστήθη εις σε και ευδόκησε να σε εγκαταστήση στον θρόνον βασιλέα του ισραηλιτικού λαού. Τούτο δε έγινε, διότι ο Θεός αγαπά τον ισραηλιτικόν λαόν και θέλει να στερεώση αυτόν στους αιώνας των αιώνων. Δια τούτο εγκατέστησε σε βασιλέα εις αυτούς, δια να αποδίδης εις αυτούς το δίκαιον, όταν αυτοί παρουσιάζονται να κριθούν σχετικώς με τας διαφοράς των”. | 9 Εἴθε νὰ εἶναι εὐλογημένος καὶ δοξασμένος ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου, ὁ ὁποῖος εὐηρεστήθη νὰ σὲ ἀναδείξῃ βασιλιᾶ καὶ νὰ σὲ ἀνεβάσῃ εἰς τὸν θρόνον τοῦ Ἰσραήλ! Ἐπειδὴ ὁ Κύριος ἀγάπησε τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαὸν καὶ θέλει νὰ τὸν διατηρήσῃ σταθερὸν καὶ δυνατὸν διὰ παντός, δι' αὐτὸ σὲ ἀνέδειξε βασιλιᾶ ἰδικόν του, ὥστε νὰ κρίνῃς καὶ νὰ δικάζῃς καὶ νὰ ἀποδίδῃς μὲ τὴν σοφίαν σου τὸ δίκαιον καὶ νὰ λύῃς τις διαφορές των». |
| 10 καὶ ἔδωκε τῷ Σαλωμὼν ἑκατὸν εἴκοσι τάλαντα χρυσίου καὶ ἡδύσματα πολλὰ σφόδρα καὶ λίθον τίμιον· οὐκ ἐληλύθει κατὰ τὰ ἡδύσματα ἐκεῖνα ἔτι εἰς πλῆθος, ἃ ἔδωκε βασίλισσα Σαβὰ τῷ βασιλεῖ Σαλωμών. | 10 Η βασίλισσα έδωσεν στον Σολομώντα εκατόν είκοσι τάλαντα χρυσίου, πολλά λίαν αρωματώδη είδη και πολυτίμους λίθους. Ουδέποτε δε άλλοτε δεν προσεφέρθησαν τόσα πολλά αρωματώδη προϊόντα εις άλλον βασιλέα, από όσα προσέφερεν η βασίλισσα της χώρας Σαβά στον βασιλέα Σολομώντα. | 10 Καὶ ἡ βασίλισσα τῆς Σαβὰ ἔδωκεν ὡς δῶρα εἰς τὸν Σολομῶντα ἑκατὸν εἴκοσι τάλαντα χρυσοῦ καὶ πάρα πολλὰ ἀρώματα καὶ πολυτίμους λίθους. Ποτὲ ἄλλοτε δὲν εἶχαν προσφερθῆ τόσα πολλὰ ἀρώματα, ὅσα εἶχε προσφέρει ἡ βασίλισσα τῆς Σαβὰ εἰς τὸν βασιλιᾶ Σολομῶντα. |
| 11 (καὶ ἡ ναῦς Χιρὰμ ἡ αἴρουσα τὸ χρυσίον ἐκ Σουφὶρ ἤνεγκε ξύλα πελεκητὰ πολλὰ σφόδρα καὶ λίθον τίμιον· | 11 (Το δε ναυτικόν το οποίον είχε δώσει ο Χιράμ στον Σολομώντα και το οποίον μετέφερεν από Σουφίρ χρυσίον, έφερεν επίσης στον Σολομώντα πάρα πολλά πολύτιμα ξύλα και πολυτίμους λίθους. | 11 «Καὶ τὸ ναυτικὸν τοῦ Σολομῶντος, τὸ ὁποῖον τοῦ ἔδωκεν ὁ Χιράμ, καὶ τὸ ὁποῖον μετέφερε τὸ χρυσάφι ἀπὸ τὴν Σουφίρ, ἔφερεν εἰς τὸν Σολομῶντα πάρα πολλὴν πολυτελῆ ξυλείαν καὶ πολυτίμους λίθους. |
| 12 καὶ ἐποίησεν ὁ βασιλεὺς τὰ ξύλα τὰ πελεκητὰ ὑποστηρίγματα τοῦ οἴκου Κυρίου καὶ τοῦ οἴκου τοῦ βασιλέως καὶ νάβλας καὶ κινύρας τοῖς ᾠδοῖς· οὐκ ἐληλύθει τοιαῦτα ξύλα ἀπελέκητα ἐπὶ τῆς γῆς, οὐδὲ ὤφθησάν που ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης). | 12 Και ο βασιλεύς Σολομών με τα πολύτιμα αυτά ξύλα κατεσκεύασε πελεκητά υποστηρίγματα δια τον ναόν του Κυρίου και δια το βασιλικόν ανάκτορον. Κατεσκεύασεν επίσης μουσικά όργανα, νάβλας και κινύρας δια τους μουσικούς, που έψαλλον στον ναόν. Τέτοια δε πολύτιμα ξύλα δεν είχαν βγη ποτέ από άλλα σημεία της γης, ούτε και είχαν παρουσιασθή πουθενά μέχρι της ημέρας εκείνης). | 12 Καὶ ὁ βασιλιᾶς κατεσκεύασεν ἀπὸ τὴν πολυτελῆ ξυλείαν πελεκητοὺς κίονες (ἢ κατ’ ἄλλην γραφήν· κιγκλιδώματα) διὰ τὸν Ναὸν τοῦ Κυρίου καὶ διὰ τὸ βασιλικὸν ἀνάκτορον, καὶ μουσικὰ ὄργανα, ἄρπες καὶ λύρες διὰ τοὺς μουσικοὺς καὶ ψάλτες (ἀοιδοὺς καὶ Λευῖτες). Ποτὲ ἄλλοτε δὲν ὑπῆρξε καὶ δὲν εἶχεν εἰσαχθῇ τέτοια πολυτελὴς ξυλεία εἰς τὴν χώραν τοῦ Ἰσραήλ, οὔτε ἔχει παρουσιασθῆ τέτοια ξυλεία μέχρι τῆς ἡμέρας, ποὺ γράφονται οἱ γραμμὲς αὐτές». |
| 13 καὶ ὁ βασιλεὺς Σαλωμὼν ἔδωκε τῇ βασιλίσσῃ Σαβὰ πάντα, ὅσα ἠθέλησεν, ὅσα ᾐτήσατο, ἐκτὸς πάντων ὧν ἐδεδόκει αὐτῇ διὰ χειρὸς τοῦ βασιλέως Σαλωμών· καὶ ἀπεστράφη καὶ ἦλθεν εἰς τὴν γῆν αὐτῆς, αὐτὴ καὶ πάντες οἱ παῖδες αὐτῆς. | 13 Ο βασιλεύς Σολομών έδωσεν εις την βασίλισσαν Σαβά όλα όσα εκείνη ηθέλησεν, όλα όσα του εζήτησεν, εκτός βέβαια εκείνων τα οποία αυτός οικειοθελώς έδωσε προς αυτήν. Η βασίλισσα επέστρεψε κατόπιν αυτών και ήλθεν εις την χώραν της, αυτή και όλοι οι συνοδεύοντες αυτήν δούλοι. | 13 Καὶ ὁ βασιλιᾶς Σολομὼν προσέφερεν εἰς τὴν βασίλισσαν τῆς Σαβὰ ὅλα, ὅσα ἐκείνη ἠθέλησεν, ὅλα ὅσα ἐζήτησεν, ἐκτὸς τῶν ἐθιμοτυπικῶν δώρων, τὰ ὁποῖα τῆς προσέφερε γενναιόδωρα ὁ ἴδιος ὁ βασιλιᾶς μὲ τὴν θέλησίν του. Κατόπιν αὐτῶν ἡ βασίλισσα τῆς Σαβὰ ἐπέστρεψε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν χώραν της, αὐτὴ καὶ ὅλη ἡ ἀκολουθία της. |
| 14 Καὶ ἦν ὁ σταθμὸς τοῦ χρυσίου τοῦ ἐληλυθότος τῷ Σαλωμὼν ἐν ἐνιαυτῷ ἑνὶ ἑξακόσια καὶ ἐξηκονταὲξ τάλαντα χρυσίου, | 14 Ο δε χρυσός, ο οποίος κάθε έτος εισήρχετο στο ταμείον του Σολομώντος ήτο εξακόσια εξήκοντα εξ τάλαντα χρυσού. | 14 Τὸ βάρος τοῦ χρυσαφιοῦ ποὺ ἔφθανεν εἰς τὸν Σολομῶντα κάθε χρόνον, ἦταν ἑξακόσια ἑξῆντα ἕξι (666) τάλαντα χρυσαφιοὺ (= 20.000 - 30.000 χιλιόγραμμα), |
| 15 χωρὶς τῶν φόρων τῶν ὑποτεταγμένων καὶ τῶν ἐμπόρων καὶ πάντων τῶν βασιλέων τοῦ πέραν καὶ τῶν σατραπῶν τῆς γῆς. | 15 Εις αυτά δεν συμπεριελαμβάνοντο οι φόροι των υποτελών εις αυτόν, δηλαδή των εμπόρων και όλων των βασιλέων, των εκτός της χώρας, και των διοικητών διαφόρων περιοχών. | 15 ἐκτὸς τῶν φόρων, ποὺ τοῦ ἐπλήρωναν ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἦσαν ὑποτελεῖς εἰς αὐτόν, καὶ τῶν φόρων (ποὺ εἰσέπραττεν ἐκ μέρους) τῶν ἐμπόρων καὶ ὅλων τῶν φόρων τῶν ὑποτελῶν εἰς τὸν Σολομῶντα βασιλέων, τῶν ἐκτὸς τῆς Παλαιστίνης, καὶ τῶν φόρων τῶν διοικητῶν διαφόρων ἐπαρχιῶν τῆς χώρας. |
| 16 καὶ ἐποίησε Σαλωμὼν τριακόσια δόρατα χρυσᾶ ἐλατά. —τριακόσιοι χρυσοῖ ἐπῆσαν ἐπὶ τὸ δόρυ τὸ ἓν— | 16 Από τον χρυσόν αυτόν κατεσκεύασεν ο Σολομών τριακόσια δόρατα σφυρηλατημένα. Δια κάθε δε δόρυ εχρειάσθησαν τριακόσιοι χρυσοί σίκλοι. | 16 Ὁ Σολομὼν κατεσκεύασε (ἀπὸ τὸ χρυσάφι αὐτό) τριακόσια (300) δόρατα ἀπὸ σφυρηλατημένον χρυσάφι· - διὰ τὸ κάθε δόρυ ἐχρησιμοποιήθησαν τριακόσιοι (300) χρυσοῖ σίκλοι (- ἑπτὰ χιλιόγραμμα). |
| 17 καὶ τριακόσια ὅπλα χρυσᾶ ἐλατὰ —καὶ τρεῖς μναῖ ἐνῆσαν χρυσοῦ εἰς τὸ ὅπλον τὸ ἓν— καὶ ἔδωκεν αὐτὰ ὁ βασιλεὺς εἰς οἶκον δρυμοῦ τοῦ Λιβάνου. | 17 Κατεσκεύασε τριακόσια όπλα από σφυρηλατημένον χρυσόν, δια κάθε όπλον απητήθησαν τρεις μναι χρυσού, και έδωκεν αυτά ο βασιλεύς, να φυλαχθούν στο οικοδόμημα, το οποίον ωνομάζετο δάσος του Λιβάνου. | 17 Κατεσκεύασεν ἐπίσης τριακόσια (300) χρυσᾶ ὅπλα (κατ' ἄλλην γραφήν· ἀσπίδες) ἀπὸ σφυρηλατημένον χρυσάφι· - διὰ κάθε ὅπλον (ἀσπίδα) ἐχρησιμοποιήθησαν τρεῖς μναῖ (=σχεδὸν δύο χιλιόγραμμα) ἀπὸ χρυσάφι. Καὶ ὁ βασιλιᾶς ἔβαλε τὰ ὅπλα αὐτὰ εἰς τὸν οἶκον, ποὺ ὑπενθύμιζε τὸ δάσος τοῦ Λιβάνου. |
| 18 καὶ ἐποίησεν ὁ βασιλεὺς θρόνον ἐλεφάντινον μέγαν καὶ περιεχρύσωσεν αὐτὸν χρυσίῳ δοκίμῳ· | 18 Κατεσκεύασεν ακόμη ο βασιλεύς ένα μεγάλον θρόνον από ελεφαντοστούν, τον οποίον επεχρύσωσε με καθαρόν χρυσίον. | 18 Ἐπίσης ὁ βασιλιᾶς κατεσκεύασεν ἕνα μεγάλον θρόνον ἀπὸ ἐλεφαντόδοντον καὶ τὸν ἐπεχρύσωσε μὲ τὸ πιὸ καθαρὸν χρυσάφι. |
| 19 ἓξ ἀναβαθμοὶ ἐν θρόνῳ καὶ προτομαὶ μόσχων τῷ θρόνῳ ἐκ τῶν ὀπίσω αὐτοῦ καὶ χεῖρες ἔνθεν καὶ ἔνθεν ἐπὶ τοῦ τόπου τῆς καθέδρας, καὶ δύο λέοντες ἑστηκότες παρὰ τὰς χεῖρας, | 19 Εις τον θρόνον αυτόν υπήρχον εξ σκαλοπάτια. Εις το όπισθεν μέρος του θρόνου υπήρχον προτομαί κεφαλών μόσχων, εκατέρωθεν δε του καθίσματος του θρόνου βραχίονες, δια να στηρίζονται τα χέρια. Υπήρχον δε ακόμη και δύο αγάλματα ορθίων λεόντων πλησίον των βραχιόνων αυτών. | 19 Ὁ θρόνος ἐκεῖνος εἶχεν ἕξι σκαλοπάτια, εἰς δὲ τὸ πίσω μέρος τοῦ θρόνου ὑπῆρχαν προτομὲς κεφαλῶν μόσχων· ἐπίσης εἰς τὶς δύο πλευρὲς τοῦ καθίσματος τοῦ θρόνου ὑπῆρχαν δύο βραχίονες, διὰ νὰ ἀκουμβοῦν τὰ χέρια, ὑπῆρχαν δὲ δύο σκαλιστὲς ἀπεικονίσεις (ὀρθίων) λιονταριῶν δίπλα ἀπὸ τοὺς βραχίονες αὐτούς. |
| 20 καὶ δώδεκα λέοντες ἑστῶτες ἐκεῖ ἐπὶ τῶν ἓξ ἀναβαθμῶν ἔνθεν καὶ ἔνθεν· οὐ γέγονεν οὕτως πάσῃ βασιλείᾳ. | 20 Εις δε τα εκατέρωθεν άκρα των εξ βαθμίδων υπήρχον δώδεκα άλλοι λέοντες. Τέτοιος θρόνος δεν υπήρξεν εις κανένα άλλο βασίλειον. | 20 Ἐπίσης εἰς τὰ ἕξι σκαλοπάτια ἐστέκοντο ἀπὸ τὸ ἕνα καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος δώδεκα λιοντάρια. Τέτοιος σκαλιστὸς καὶ μεγαλοπρεπὴς βασιλικὸς θρόνος δὲν ὑπῆρχεν εἰς κανένα ἄλλο βασίλειον. |
| 21 καὶ πάντα τὰ σκεύη τὰ ὑπὸ τοῦ Σαλωμὼν γεγονότα χρυσᾶ καὶ λουτῆρες χρυσοῖ, καὶ πάντα τὰ σκεύη οἴκου δρυμοῦ τοῦ Λιβάνου χρυσίῳ συγκεκλεισμένα, οὐκ ἦν ἀργύριον, ὅτι οὐκ ἦν λογιζόμενον ἐν ταῖς ἡμέραις Σαλωμών· | 21 Επί πλέον δε όλα τα οικιακά σκεύη του Σολομώντος ήσαν χρυσά και οι λουτήρες ακόμη ήσαν χρυσοί. Ολα τα σκεύη του οικοδομήματος, που ελέγετο “δάσος Λιβάνου”, είχαν κατασκευασθή από εξαίρετον χρυσόν. Αργυρος δεν υπήρχε, διότι κατά τας ημέρας του Σολομώντος δεν ελαμβάνετο καθόλου υπ' όψει. | 21 Ὅλα δὲ τὰ οἰκιακὰ σκεύη τοῦ Σολομῶντος ἦσαν χρυσᾶ καὶ (αὐτοὶ ἀκόμη) οἱ λουτῆρες ἦσαν ἐπίσης χρυσοῖ· καὶ ὅλα τὰ οἰκιακὰ σκεύη τοῦ οἴκου, ποὺ ὑπενθύμιζε τὸ δάσος τοῦ Λιβάνου, ἦσαν κατασκευασμένα ἀπὸ χρυσάφι ἀρίστης ποιότητος. Κανένα ἀπὸ τὰ οἰκιακὰ σκεύη δὲν ἦταν κατασκευασμένο ἀπὸ ἀσῆμι, διότι τὸ ἀσῆμι δὲν ὑπῆρχε, ἐπειδὴ εἰς τὶς ἡμέρες τοῦ Σολομῶντος δὲν ἐθεωρεῖτο ὡς πολύτιμον μέταλλον. |
| 22 ὅτι ναῦς Θαρσὶς τῷ βασιλεῖ Σαλωμὼν ἐν τῇ θαλάσσῃ μετὰ τῶν νηῶν Χιράμ, μία διὰ τριῶν ἐτῶν ἤρχετο τῷ βασιλεῖ ναῦς ἐκ θαρσὶς χρυσίου καὶ ἀργυρίου καὶ λίθων τορευτῶν καὶ πελεκητῶν. 22α Αὕτη ἦν ἡ πραγματεία τῆς προνομῆς, ἧς ἀνήνεγκεν ὁ βασιλεὺς Σαλωμὼν οἰκοδομῆσαι τὸν οἶκον Κυρίου καὶ τὸν οἶκον τοῦ βασιλέως καὶ τὸ τεῖχος ῾Ιερουσαλὴμ καὶ τὴν ἄκραν, τοῦ περιφράξαι τὸν φραγμὸν τῆς πόλεως Δαυὶδ καὶ τὴν ᾿Ασσοὺρ καὶ τὴν Μαγδὰλ καὶ τὴν Γαζὲρ καὶ τὴν Βαιθωρὼν τὴν ἀνωτέρω καὶ τὴν ᾿Ιεθαρμὰθ καὶ πάσας τὰς πόλεις τῶν ἁρμάτων καὶ πάσας τὰς πόλεις τῶν ἱππέων καὶ τὴν πραγματείαν Σαλωμών, ἣν ἐπραγματεύσατο οἰκοδομῆσαι ἐν ῾Ιερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ γῇ, τοῦ μὴ κατάρξαι αὐτοῦ. 22β πάντα τὸν λαὸν τὸν ὑπολελειμμένον ὑπὸ τοῦ Χετταίου καὶ τοῦ ᾿Αμορραίου καὶ τοῦ Φερεζαίου καὶ τοῦ Χαναναίου καὶ τοῦ Εὐαίου καὶ τοῦ ᾿Ιεβουσαίου καὶ τοῦ Γεργεσαίου, τῶν μὴ ἐκ τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ὄντων, τὰ τέκνα αὐτῶν τὰ ὑπολελειμμένα μετ᾿ αὐτοῦ ἐν τῇ γῇ, οὓς οὐκ ἐδύναντο οἱ υἱοὶ ᾿Ισραὴλ ἐξολοθρεῦσαι αὐτούς, καὶ ἀνήγαγεν αὐτοὺς Σαλωμὼν εἰς φόρον ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης. 22γ καὶ ἐκ τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ οὐκ ἔδωκε Σαλωμὼν πρᾶγμα, ὅτι αὐτοὶ ἦσαν ἄνδρες οἱ πολεμισταὶ καὶ παῖδες αὐτοῦ καὶ ἄρχοντες καὶ τρισσοὶ αὐτοῦ καὶ ἄρχοντες τῶν ἁρμάτων αὐτοῦ καὶ ἱππεῖς αὐτοῦ. | 22 Το ναυτικόν του Σολομώντος μαζή με το ναυτικόν του Χιράμ μετέβαινε δια της Μεσογείου Θαλάσσης εις Θαρσίς. Καθε δε τρία έτη το ναυτικόν του Σολομώντος επέστρεφεν από την Θαρσίς με χρυσίον, με άργυρον, με πολυτίμους λίθους και με πολύτιμα ξύλα. 22α Αυτή δε ήτο η μεριμνά και η προσεκτική συγκέντρωσις και επιλογή ανθρώπων και πραγμάτων, την οποίαν έκαμεν ο βασιλεύς Σολομών, δια την ανοικοδόμησιν του ναού του Κυρίου, του ιδικού του ανακτόρου, του τείχους της Ιερουσαλήμ, του φρουρίου, δια την ειδικήν περίφραξιν του τμήματος εκείνου της Ιερουσαλήμ, που ελέγετο “πόλις Δαυίδ”, δια το κτίσιμον και την οχύρωσιν της Ασσούρ, της Μαγδάλ, της Γαζέρ, της άνω Βαιθωρών, της Ιεθερμάθ και όλων των πόλεων, όπως επίσης των πολεμικών αρμάτων και των πόλεων, που έμεναν οι ιππείς. Αυτό ήτο το έργον, το οποίον επραγματοποίησεν ο Σολομών δια την ανοικοδόμησιν και οχύρωσιν της Ιερουσαλήμ και των άλλων πόλεων της υπαίθρου, ώστε να μη επέλθη και τας κυριεύση οιοσδήποτε εχθρός. 22β Ολους τους κατοίκους της Χαναάν, οι οποίοι δεν ανήκον εις την φυλήν του Ισραήλ, δηλαδή τους Χετταίους, τους Αμορραίους, τους Φερεζαίους, Χαναναίους, Ευαίους, Ιεβουσαίους, Γεργεσαίους και οι οποίοι είχον εναπομείνει μετά την κατά κτήσιν της Παλαιστίνης από τους Ισραηλίτας και εζούσαν με τους Ισραηλίτας, αυτούς, τους οποίους οι Ισραηλίται δε ημπόρεσαν να εξολοθρεύσουν, τους υποχρέωσεν ο Σολομών εις μεταφοράς και αγγαρείας μέχρι της ημέρας αυτής. 22γ Τους Ισραηλίτας όμως ο Σολομών δεν υπεχρέωσεν στοιαύτας μεταφοράς και αγγαρείας, διότι αυτοί ήσαν στρατιώται ασχολούμενοι με τους πολέμους. Ησαν αυλικοί του, άρχοντες, ανώτεροι αξιωματικοί και αρχηγοί των αρμάτων του και ιππείς αυτού. | 22 Διότι ὁ βασιλιᾶς Σολομὼν εἶχε θαλάσσιον στόλον, ὀ ὁποῖος ἐταξίδευε μαζὶ μὲ τὸ ναυτικὸν τοῦ Χιρὰμ εἰς Θαρσὶς διὰ τῆς Μεσογείου θαλάσσης. Καὶ μιὰ φορὰ κάθε τρία χρόνια (ἐπήγαινε καί) ἐπέστρεφεν ὁ στόλος τοῦ Σολομῶντος ἀπὸ τὴν Θαρσὶς καὶ ἔφερνε χρυσάφι, ἀσῆμι, πολυτίμους λίθους καὶ πολύτιμα ξύλα. 22α Αὐτὴ δὲ ἦταν ἡ μὲ πολλὴν προσοχὴν καὶ ἐπιμέλειαν συγκέντρωσις καὶ ἐπιλογὴ προσώπων, ἐργατῶν καὶ πραγμάτων (ὑλικῶν), ποὺ ἔκαμεν ὁ Σολομών, διὰ νὰ κτίσῃ τὸν Ναὸν τοῦ Κυρίου καὶ τὸ βασιλικόν του ἀνάκτορον καὶ τὸ τεῖχος τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ τὴν ἀκρόπολιν, διὰ νὰ περιφράξῃ καὶ ἀσφαλίσῃ τὸ τμῆμα τῆς Ἱερουσαλήμ, ποὺ ὠνομάζετο «πόλις τοῦ Δαβίδ», καὶ διὰ τὸ κτίσιμον καὶ τὴν ὀχύρωσιν τῆς πόλεως Ἀσσούρ (=Ἀσώρ) καὶ τῆς πόλεως Μαγδάλ (=Μαγεδδώ) καὶ τῆς πόλεως Γαζὲρ καὶ τῆς Ἄνω Βαιθωρὼν καὶ τῆς πόλεως Ἰεθερμάθ (=Παλμύρας) καὶ ὅλων τῶν πόλεων, εἰς τὶς ὁποῖες ἦσαν στρατωνισμένοι οἱ ἱππεῖς καὶ τὰ πολεμικὰ ἅρματα. Ὁ Σολομὼν κατέβαλε πολλὴν ἐπιμέλειαν καὶ προσοχὴν διὰ τὴν συλλογὴν προσώπων καὶ συγκέντρωσιν ὑλικῶν διὰ τὴν ἀνοικοδόμησιν καὶ ὀχύρωσιν τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ τὰ ὀχυρωματικὰ ἔργα εἰς ὅλην τὴν χώραν, διὰ νὰ μὴ ἠμπορέσῃ κανένας (οἱοσδήποτε) ἐχθρὸς νὰ τὸν νικήσῃ καὶ νὰ καταλάβῃ τὴν χώραν. 22β Διὰ Τὰ ἔργα του αὐτὰ ὁ Σολομὼν εἶχεν ἀγγαρεύσει ὅλους, ὅσοι ἀπέμειναν ἀπὸ τοὺς Χετταίους καὶ τοὺς Ἀμορραίους καὶ τοὺς Φερεζαίους καὶ τοὺς Χαναναίους καὶ τοὺς Ἐὐαίους καὶ τοὺς Ἰεβουσαίους καὶ τοὺς Γεργεσαίους, ὅλους δηλαδὴ ἐκείνους ποὺ δὲν ἦσαν Ἰσραηλῖται· ἐχρησιμοποίησε δηλαδὴ ὅλους ἐκείνους τοὺς λαούς, τῶν ὁποίων οἱ ἀπόγονοι εἶχαν ἀπομείνει καὶ ἐζοῦσαν τώρα μὲ τοὺς Ἰσραηλίτες· ὅλους, ὅσους δὲν ἠμπόρεσαν νὰ σκοτώσουν καὶ νὰ ἐξολοθρεύσουν οἱ Ἰσραηλῖται μετὰ τὴν κατάκτησιν τῆς Παλαιστίνης. Ὅλους αὐτούς, ποὺ ἦσαν φόρου ὑποτελεῖς εἰς τοὺς Ἰσραηλῖτες, ὁ Σολομὼν τοὺς εἶχε κάμει φόρου ὑποτελεῖς (ἢ κατ' ἄλλην ἑρμηνείαν: Τοὺς εἶχεν ἀγγαρεύσει διὰ τὰ ὀχυρωματικά του ἔργα)· τὰ ἴδια συνεχίζουν νὰ κάμνουν αὐτοὶ καὶ μέχρι τῆς ἡμέρας, ποὺ γράφονται οἱ γραμμὲς αὐτές. 22γ Ὁ Σολομὼν δὲν εἶχεν ἀγγαρεύσει διὰ τὰ ἔργα του ἐκεῖνα κανένα ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλίτες, διότι αὐτοὶ ἦσαν στρατιῶται, ἀσχολούμενοι μὲ τοὺς πολέμους· (ἄλλοι δέ) ἦσαν ὑπηρέταί του καὶ ἄρχοντες καὶ ἀρχηγοί (ἀνώτεροι ἄρχοντες) μετὰ τὸν βασιλιᾶ καὶ ἀξιωματικοὶ τῶν πολεμικῶν του ἁρμάτων καὶ ἱππεῖς του. |
| 23 Καὶ ἐμεγαλύνθη Σαλωμὼν ὑπὲρ πάντας τοὺς βασιλεῖς τῆς γῆς πλούτῳ καὶ φρονήσει. | 23 Με αυτά δε τα έργα του, μάλιστα δέ με τον πλούτον και την σοφίαν, εδοξάσθη ο Σολομών περισσότερον από όλους τους βασιλείς της γης. | 23 Ἔτσι ὁ βασιλιᾶς Σολομών (χάρις εἰς τὰ ἔργα του αὐτά - τὶς οἰκοδομὲς καὶ τὰ φρούρια) ἦταν ἰσχυρότερος καὶ ἐνδοξότερος ἀπὸ ὅλους τοὺς βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ εἶχε ξεπεράσει ὅλους εἰς τὰ πλούτη καὶ τὴν σοφίαν. |
| 24 καὶ πάντες βασιλεῖς τῆς γῆς ἐζήτουν τὸ πρόσωπον Σαλωμὼν τοῦ ἀκοῦσαι τῆς φρονήσεως αὐτοῦ, ἧς ἔδωκε Κύριος τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ. | 24 Ολοι δε οι βασιλείς της γης εζητούσαν να ίδουν τον Σολομώντα και να ακούσουν την σοφίαν, την οποίαν ο Κυριος είχε δώσει εις την διάνοιαν αυτού. | 24 Καὶ ὅλοι οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς ἐζητοῦσαν νὰ ἐπισκεφθοῦν καὶ νὰ ἰδοῦν τὸ πρόσωπον τοῦ Σολομῶντος διὰ νὰ ἀκούσουν τὴν μεγάλην σοφίαν του, τὴν ὁποίαν ἐχάρισεν εἰς αὐτόν (εἰς τὴν διάνοιάν του) ὁ Κύριος. |
| 25 καὶ αὐτοὶ ἔφερον ἕκαστος τὰ δῶρα, σκεύη χρυσᾶ καὶ ἱματισμόν, στακτὴν καὶ ἡδύσματα καὶ ἵππους καὶ ἡμιόνους τὸ κατ᾿ ἐνιαυτὸν ἐνιαυτῷ. | 25 Προσέφεραν δε ο καθένας από αυτούς κάθε έτος διάφορα δώρα, σκεύη χρυσά, ιματισμόν, στακτήν και άλλα αρώματα, όπως επίσης ίππους και ημιόνους. | 25 Κάθε ἕνας δὲ ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἐπεσκέπτοντο, ἔφερνε καὶ τὰ διάφορα δῶρα του: (Ἦσαν δὲ αὐτά) σκεύη χρυσὰ καὶ ἱματισμὸς καὶ λάδι ἀρωματικὸν ἀπὸ λάβδανον καί (ἄλλα) ἀρώματα καὶ μυρωδικὰ καὶ ἄλογα καὶ ἡμίονοι. Αὐτὸ δὲ ἐγίνετο κάθε χρόνον. |
| 26 καὶ ἦσαν τῷ Σαλωμὼν τέσσαρες χιλιάδες θήλειαι ἵπποι εἰς ἅρματα καὶ δώδεκα χιλιάδες ἱππέων, καὶ ἔθετο αὐτὰς ἐν ταῖς πόλεσι τῶν ἁρμάτων καὶ μετὰ τοῦ βασιλέως ἐν ῾Ιερουσαλήμ. 26α καὶ ἦν ἡγούμενος πάντων τῶν βασιλέων ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ καὶ ἕως γῆς ἀλλοφύλων καὶ ἕως ὁρίων Αἰγύπτου. | 26 Ο Σολομών είχε τέσσαρας χιλιάδας φορβαδας δια τα πολεμικά του άρματα και δώδεκα χιλιάδας ιππείς. Είχε δε κατανείμει τας φορβάδας αυτάς εις τας πόλεις, όπου υπήρχον τα πολεμικά άρματα εκτός εκείνων, τας οποίας είχεν εις την Ιερουσαλήμ. 26α Ο Σολομών ήτο εξουσιαστής εις όλους τους βασιλείς ανατολικά από τον ποταμόν Ευφράτη, δυτικά μέχρι της χώρας των Φιλισταίων και νοτίως έως τα σύνορα της Αιγύπτου. | 26 Ὁ Σολομὼν εἶχε τέσσερις χιλιάδες (4.000) φοράδες διὰ τὰ πολεμικά του ἅρματα καὶ δώδεκα χιλιάδες (12.000) ἱππεῖς. Τὰ ζῶα αὐτὰ καὶ τὰ ἅρματα τὰ ἐγκατέστησεν ὁ Σολομὼν εἰς τὶς πόλεις τῶν πολεμικῶν ἁρμάτων, εἶχεν ὅμως κρατήσει μερικὰ καὶ μαζί του εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ. 26α Ὁ δὲ Σολομὼν ἐξουσίαζεν ὅλους τοὺς βασιλεῖς, οἱ ὁποῖοι ἑκατοικοῦσαν εἰς τὴν περιοχήν, ποὺ ἀπλώνετο (ἀνατολικά) ἀπὸ τὸν ποταμὸν Εὐφράτην καὶ ἔφθανε (εἰς τὰ δυτικά) μέχρι τὴν χώραν τῶν Φιλισταίων καί (εἰς τὰ νότια) μέχρι τὰ σύνορα τῆς Αἰγύπτου. |
| 27 καὶ ἔδωκεν ὁ βασιλεὺς τὸ χρυσίον καὶ τὸ ἀργύριον ἐν ῾Ιερουσαλὴμ ὡς λίθους, καὶ τὰς κέδρους ἔδωκεν ὡς συκαμίνους τὰς ἐν τῇ πεδινῇ εἰς πλῆθος, | 27 Ο βασιλεύς Σολομών διέθεσε τον χρυσόν και τον άργυρον εις την Ιερουσαλήμ εις τόσην αφθονίαν, ως εάν ήσαν λίθοι. Κατώρθωσεν επίσης, ώστε τα ξύλα εκ της κέδρου να είναι τόσον άφθονα, όπως αι συκάμινοι εις την πεδιάδα των Φιλισταίων. | 27 Ὁ βασιλιᾶς εἶχεν ἀμύθητα πλούτη, ὥστε διέθετε μὲ τόσην εὐκολίαν τὸ χρυσάφι καὶ τὸ ἀσῆμι εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, σὰν νὰ ἦσαν πέτρες· τὰ δὲ πολύτιμα κέδρινα ξύλα τὰ διέθετε μὲ τόσην ἀφθονίαν, σὰν νὰ ἦσαν συνηθισμένες μουριὲς εἰς τὴν πεδινὴν περιοχήν (ποὺ ἑκατοικοῦσαν Φιλισταῖοι)! |
| 28 καὶ ἡ ἔξοδος Σαλωμὼν τῶν ἱππέων καὶ ἐξ Αἰγύπτου καὶ ἐκ Θεκουέ, ἔμποροι τοῦ βασιλέως ἐλάμβανον ἐκ Θεκουὲ ἐν ἀλλάγματι· | 28 Εστελλε δε και αγόραζεν εις την Θεκουέ της Παλαιστίνης δια τους ιππείς του ίππους προερχομένους από την Αίγυπτον, τους οποίους έφερον εκεί οι έμποροι του βασιλέως. Τους ηγόραζε δέ με ανταλλάγματα. | 28 Ἡ προμήθεια ἀλόγων διὰ τοὺς ἱππεῖς τοῦ Σολομῶντος ἐγίνετο ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον καὶ ἀπὸ τήν (ἢ μέσῳ τῆς) Θεκουέ. Ἔμποροι τοῦ βασιλιᾶ ἐπήγαιναν καὶ ἀγόραζαν τὰ ἄλογα εἰς τὴν Θεκουέ, ὅπου τὰ ἔφερναν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον. Τὰ ἀγοραζαν δὲ μὲ δοσοληψίαν. |
| 29 καὶ ἀνέβαινεν ἡ ἔξοδος ἐξ Αἰγύπτου, ἅρμα ἀντὶ ἑκατὸν ἀργυρίου καὶ ἵππος ἀντὶ πεντήκοντα ἀργυρίου· καὶ οὕτως πᾶσι τοῖς βασιλεῦσι Χεττιΐν καὶ βασιλεῦσι Συρίας κατὰ θάλασσαν ἐξεπορεύοντο. | 29 Καθε πολεμικόν άρμα, που έβγαινε από την Αίγυπτον, ηγοράζετο εις την Θεκουέ αντί εκατόν αργυρών σίκλων. Καθε δε ίππος αντί πεντήκοντα αργυρών σίκλων. Αυτοί δε οι έμποροι μετέβαινον κατόπιν και μετεπώλουν τα άρματα και τους ίππους, που τους επερίσσευαν, στους Χετταίους βασιλείς και στους βασιλείς της Συρίας και στους κατοικούντας τα παράλια της Μεσογείου Θαλάσσης. | 29 Κάθε πολεμικὸν ἅρμα, ποὺ εἰσήγετο ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ἐπωλεῖτο (εἰς τὴν Θεκουέ) εἰς τὴν τιμὴν τῶν ἑκατὸν ἀργυρῶν σίκλων, ἐνῷ κάθε ἄλογον ἐπωλεῖτο εἰς τὴν τιμὴν τῶν πενῆντα ἀργυρῶν σίκλων. Κατόπιν οἱ ἔμποροι τοῦ Σολομῶντος ἐπήγαιναν καὶ ἐμεταπωλοῦσαν τὰ πολεμικὰ αὐτὰ ἅρματα καὶ τοὺς ἵππους εἰς ὅλους τοὺς βασιλεῖς τῶν Χετταίων καὶ εἰς τοὺς βασιλεῖς τῆς Συρίας καὶ εἰς τοὺς κατοίκους (τῶν παραλίων ἢ τῶν νήσων) τῆς Μεσογείου θαλάσσης. |
