ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑΝ - ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Συγγραφέας: Ὁ συγγραφέας τοῦ τρίτου Εὐαγγελίου, ὀνομάζεται ἀπό τόν Παῦλο ὡς «ὁ ἰατρός ὁ ἀγαπητός» (Πρός Κολοσσαεῖς δ΄ 14). Καθώς δέ μαθαίνουμε ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων ἦταν πολύ συχνά, σύντροφος καί συνοδοιπόρος τοῦ Παύλου. Ἦταν ἰουδαϊκῆς καταγωγῆς, ἀλλά ἡ βαθειά του γνώση τῆς ἑλληνικῆς τόν χαρακτηρίζει ὡς ἕνα Ἰουδαῖο τῆς Διασπορᾶς. Ἡ παράδοση λέει ὅτι ἦταν ἕνας Ἰουδαῖος ἀπό τήν Ἀντιόχεια, ὅπως ὁ Παῦλος ἀπό τήν Ταρσό.
Χρονολογία: Ἡ χρονολογία συγγραφῆς βρίσκεται κάπου μεταξύ τοῦ 63-69 μ.Χ.
Θέμα: Τό κατά Λουκᾶν, εἶναι τό Εὐαγγέλιο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ὅπως τό κατά Ἰωάννην παρουσιάζει τή θεότητα τοῦ ἐνανθρωπήσαντος. Ἡ φράση-κλειδί εἶναι «ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου», τό δέ ἐδάφιο – κλεδί τό (ιθ΄ 10), «Διότι ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἦλθε νά ζητήσῃ καί νά σώσῃ τό ἀπολωλός». Σέ ἁρμονία μέ τό σκοπό αὐτό, ὁ Λουκᾶς ἀναφέρει ἐκεῖνα τά γεγονότα ἀναφορικά μέ τόν Ἰησοῦ, τά ὁποῖα ἀποδεικνύουν τήν ἀπόλυτο ἀνθρωπότητά του. Ἡ γενεαλογία του καταλήγει στόν Ἀδάμ, ἐνῶ ταυτόχρονα μᾶς δίδεται ἡ πλέον λεπτομερής περιγραφή τῆς Μητέρας Του καί τῆς νηπιακῆς καί παιδικῆς ἡλικίας Του. Οἱ παραβολές κατά ξεχωριστό τρόπο στόν Λουκᾶ, ἔχουν τήν χαρακτηριστική νότα τοῦ ἀνθρωπίνου καί τῆς ἀναζητήσεως. Ὡστόσο ὁ Λουκᾶς εἶναι πολύ προσεκτικός στό νά διατηρεῖ τή Θεότητα καί τή Βασιλική ἰδιότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ (Λουκᾶ α΄ 32-35). Τό κατά Λουκᾶν συνεπῶς, εἶναι τό Εὐαγγέλιο «τοῦ Ἀνθρώπου τοῦ ὁποίου τό ὄνομα εἶναι ὁ ΒΛΑΣΤΟΣ» (Ζαχαρίου στ΄ 12).
Τό κατά Λουκᾶν χωρίζεται σέ ἑπτά κύρια μέρη:
Ι. Ἡ εἰσαγωγή τοῦ εὐαγγελιστοῦ, α΄ 1-4.
ΙΙ. Ἡ ἀνθρώπινη γραμμή καταγωγῆς τοῦ Ἰησοῦ, α΄ 5-β΄ 52.
ΙΙΙ. Ἡ βάπτιση, ἡ γενεαλογία, καί ὁ πειρασμός τοῦ Ἰησοῦ, γ΄ 1-δ΄ 13.
IV. Ἡ διακονία τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ὡς προφήτη – Βασιλιά στή Γαλιλαία, δ΄ 14-θ΄ 50.
V. Τό ταξείδι τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τή Γαλιλαία στήν Ἱερουσαλήμ, θ΄ 51-ιθ΄ 44.
VI. Ἡ τελική προσφορά τοῦ Υἱοῦ του ἀνθρώπου ὡς Βασιλέως τοῦ Ἰσραήλ, ἡ ἀπόρριψή Του καί ἡ θυσία Του, ιθ΄ 45-κγ΄56.
VII. Ἡ ἀνάσταση καί ἡ ἀνάληψη τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, κδ΄ 1-53.
Τά γεγονότα πού ἀναφέρονται στό βιβλίο αὐτό, καλύπτουν περίοδο 39 ἐτῶν.