Ο Όσιος Βουκόλος από νεαρή ηλικία έγινε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος και μαθητής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, ο οποίος τον χειροτόνησε Επίσκοπο της Εκκλησίας της Σμύρνης.
Ο Άγιος διακόνησε την Εκκλησία με όλη την ευσυνειδησία, την θερμότητα και την αυταπάρνηση των μαρτυρικών εκείνων χρόνων. Υπήρξε πατέρας και ποιμένας για τους Χριστιανούς του στη διδασκαλία και την υπεράσπιση, όταν κινδύνευαν από τους διώκτες του Ευαγγελίου. Προς δε τα ειδωλολατρικά πλήθη συμπεριφερόταν με σύνεση και διάκριση, προσέχοντας να μην τα ερεθίσει αλλά και προσπαθώντας με θεία τέχνη και φωτισμό να ελκύει πολλούς από αυτά στην Χριστιανική πίστη.
Λίγο πριν αναχωρήσει από τον πρόσκαιρο αυτό βίο, ο Όσιος χειροτόνησε ως διάδοχό του τον Άγιο Ιερομάρτυρα Πολύκαρπο (τιμάται 23 Φεβρουαρίου) και μετά κοιμήθηκε οσίως με ειρήνη.
Στο Συναξάρι του αναφέρεται ότι μόλις το ιερό λείψανο του Οσίου Βουκόλου ενταφιάσθηκε, με θαυματουργική ενέργεια του Θεού φύτρωσε στον τόπο της ταφής του ένα δένδρο το οποίο παρείχε ιάσεις στους πιστούς.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς διαλάμπων ἀρετῶν ταὶς ἀκτίσι, τοῦ ἐν τῷ στηθεῖ τοῦ Δεσπότου πεσόντος, ἐκ πόθου προσεπέλασας τῷ θείῳ φωτί, ὅθεν ὡς θεόπνευστος, Ἱεράρχης ἐμπρέψας, ἴθυνας τὴν ποίμνην σου, πρὸς νομὰς ἀληθείας. Καὶ νῦν δυσώπει πάντοτε Χριστόν, Πάτερ Βουκόλε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Βουκόλε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ'. Τη Υπερμάχω Στρατηγώ.
Ως ιεράρχην Εκκλησίας ευφημούμεν σε, ως μαθητήν και μιμητήν, Βουκόλε πάνσοφε, μαθητών Χριστού προ πάντων ηγαπημένου` μεθ` ου πρέσβευε ρυσθήναι τους τιμώντας σε, εκ παντοίων ανάγκης και περιστάσεων, και βοώντας σοι: Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.
Ὁ Οἶκος
Άγγελος εδείχθης εν σαρκί θεοφόρε, ισάγγελον βιώσας εν γη βίον` εις θεωρίας γαρ επίβασιν την πράξιν εύρες θεόπνευστε άγουσαν, και ως τις άσαρκος ήρθης τω Πνεύματι μετάρσιος εμβατεύων εις τα άδυτα και απόρρητα Θεού μυστήρια. Όθεν ακούεις:
Χαίρε πασών αρετών ταμείον.
Χαίρε φωτός του θείου δοχείον.
Χαίρε ιερόν εγκρατείας εντρύφημα.
Χαίρε αγνείας λαμπρόν ενδιαίτημα.
Χαίρε λύχνε παμφαέστατε, καταυγάζων τους πιστούς.
Χαίρε στύλε πυραυγέστατε, τον νέον Ισραήλ οδηγών.
Χαίρε ποιμένων ακριβέστατος τύπος.
Χαίρε χαρίτων ευωδέστατος κήπος.
Χαίρε αστήρ Ασίας λαμπρότατος.
Χαίρε φωστήρ Σμυρναίων φαεινότατος.
Χαίρε δι ου η Εκκλησία κοσμείται.
Χαίρε δι ου Χριστός ανυμνείται.
Χαίροις Πάτερ τρισόλβιε.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς.
Ἱερωσύνης τῷ φωτὶ διαλάμπων, ἐφωταγώγησας λαοὺς Ἱεράρχα, τὸ τῶν εἰδώλων σκότος τε ἠφάνισας αἴγλῃ ἰαμάτων δέ, τῶν παθῶν τὴν ὁμίχλην, λύσας μεταβέβηκας, πρός τὸ ἄδυτον φέγγος, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύων ἐκτενῶς, τῶν σὲ τιμώντων, Βουκόλε Μακάριε.
