Στο νοτιοανατολικό άκρο του Νομού Έβρου, δίπλα στον ομώνυμο ποταμό και το Δέλτα του, δεσπόζει η σημερινή πόλη των Φερών με το ναό της Παναγίας Κοσμοσώτειρας, σύμβολο της τέχνης και του πολιτισμού της Βυζαντινής Θράκης. Ο ναός έχει ανακηρυχθεί προστάτιδα των απανταχού Θρακιωτών και προσκυνηματικό τους κέντρο.

Το μοναστήρι της Παναγίας Κοσμοσώτειρας χτίστηκε το 1151 - 1152 μ.Χ. από τον Σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό, γιο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού (1081 - 1118 μ.Χ.). Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού είναι σταυροειδής με τρούλο, σε μια - σπανιότατη - παραλλαγή του δικιονίου. Ο Ισαάκιος επίσης, συνέθεσε το τυπικό της μονής και τάφηκε σε αυτή.

Διακόσια χρόνια μετά, το καθολικό μετατρέπεται σε τζαμί του Σουλεϊμάν και πεντέμισι αιώνες αργότερα, το 1920 μ.Χ., πάλι σε χριστιανική εκκλησία.

Η Παναγιά η Κοσμοσώτειρα λέγεται και Αγία Σοφιά γιατί οι τεχνίτες που την κατασκεύασαν, είχαν ως πρότυπο το εσωτερικό της Αγιάς Σοφιάς.

Μεγαλυνάριον
Χαῖρε Κοσμοσώτειρα Μαριάμ, γέφυρα τοῦ κόσμου ἡ βεβαία καί ἀσφαλής κλίμαξ ἡ ἑνοῦσα τήν γῆν τοῖς οὐρανίοις, λιμήν τῆς σωτηρίας ὁ ἀκλυδώνιστος.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ἄμισθον Σέ ἔχομεν ἰατρόν, λύουσαν τάς νόσους τῶν σωμάτων καί τῶν ψυχῶν καί τήν εὐρωστίαν παρέχουσα τοῖς πᾶσιν, ἀφθόνως καθ’ ἑκάστην, ὦ Κοσμοσώτειρα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ἴδωμεν καρδίας τοῖς ὀφθαλμοῖς, τήν εὐλογημένην Κοσμοσώτειρα Μαριάμ, ταύτης τε ὡς δοῦλοι φωνῆ συντετριμμένῃ, τήν θείαν συμμαχίαν ἐξαιτησώμεθα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ῥόδον τῆς ἀγνείας σεμνοπρεπές, ἄνθος παρθενίας εὐωδέστατον καί τερπνόν, κρίνον τῆς μητρῶας καί θείας εὐκοσμίας, Σύ εἶ ἐν ἁρμονίᾳ, ὦ Κοσμοσώτειρα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ἔλεος χρηστότητος συμπαθοῦς, δίδου φιλοστόργως, Κοσμοσώτειρα Μαριάμ, καί τόν μέγαν πλοῦτον τῆς Σῆς ἀγαθωσύνης, Θεοῦ τοῦ Φιλανθρώπου Μήτηρ ὡς εὔσπλαχνος.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Δίκαιοι σκιρτῶσι πνευματικῶς, χαίρουσι Προφῆται καί εὐφραίνονται Βασιλεῖς, πόθῳ οἱ πιστοί τε ἀγάλλονται συμφώνως, τῆ θείᾳ ἑορτῆ Σου, ὧ Κοσμοσώτειρα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ἔπαρον τάς χεῖρας Σου πρός Θεόν, Τοῦτον δυσωποῦσα, Κοσμοσώτειρα, μητρικῶς, ἄφεσιν τοῦ δοῦναι ἡμῖν παραπτωμάτων καί χάριν σωτηρίας ἐξιλαστήριον.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Σκέπε Κοσμοσώτειρα ἀγαθή, κλῆρον καί λαόν Σου, ἐξ ἐνέδρας δαιμονικῆς, φύλαττε ἀτρώτους ἐκ βλάβης καί κινδύνων, τούς πίστει Σου ὑμνοῦντας τό μέγα ὄνομα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Πύργον Κοσμοσώτειρα ὑψηλόν, τεῖχος ἀσφαλείας καί ἀπόρθητον ὀχυρόν, ἔχομεν τήν σκέπην τήν Σήν καί συμμαχίαν, διό οὐ δειλιώμεν ἐν περιστάσιν.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ὅλῃ μου καρδίᾳ Σέ προσφωνῶ, ὅλῃ μου προθέσει καί ἐξ ὅλης μου τῆς ψυχῆς, Σέ ἐπικαλοῦμαι ἐν πάσῃ μου ἀνάγκῃ, βοῶν ἐλέησόν με, ὦ Κοσμοσώτειρα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ἴδωμεν τήν χάριν τήν πολλαπλῆν, ἥν ἡμῖν δωρεῖται ἐν ἐλέει καί οἰκτιρμοῖς, ἀφθονοπαρόχως χειρί συμπαθεστάτῃ, ἡ Μήτηρ τοῦ Κυρίου ἡ Κοσμοσώτειρα.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Νάρδος ὡς τιμία καί πειστική, μῦρον ἀποστάζεις, Κοσμοσώτειρα, ἐκλεκτόν, τῆς ἐπουρανίου καί θείας χαρμοσύνης καί λύπης ἐκδιώκεις πᾶσαν κατήφειαν.

Έτερον Μεγαλυνάριον
Ἄκουε καί πρόσχες μου τῆ φωνῆ, τῆς δεήσεώς μου, Κοσμοσώτειρα, εὐμενῶς, δίδου μοι τήν χάριν τῆς Σῆς ἐπιστασίας καί σκέπε με φύλαξ κόσμου ἀκοίμητος.