Ο Άγιος Χρυσογόνος ήταν άνθρωπος θεοσεβής και διδάσκαλος της αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας (βλέπε ίδια ημέρα). Καταγόταν από τη Ρώμη και έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (290 μ.Χ.). Επειδή τότε κινήθηκε διωγμός κατά των χριστιανών, έπιασαν και τον Χρυσόγονο και τον φυλάκισαν.
Όταν ο Διοκλητιανός βρισκόταν στη Νίκαια, έμαθε ότι στη Ρώμη ήταν πολύ πλήθος χριστιανών φυλακισμένο, που αν και βασανίστηκε σκληρά δεν αρνήθηκε την πίστη του, επειδή είχε παρακινητή στο μαρτύριο τον θείο Χρυσόγονο. Τότε ο Διοκλητιανός διέταξε να θανατωθούν όλοι οι χριστιανοί που δεν θα αρνηθούν τον Χριστό και τον Χρυσόγονο να τον φέρουν δεμένο μπροστά του. Όταν λοιπόν ο Χρυσόγονος παρουσιάστηκε στον βασιλιά, το φρόνημά του δεν κάμφθηκε ούτε από κολακείες, ούτε από φοβέρες. Αντίθετα μάλιστα, με θάρρος διακήρυξε ότι ο Χριστός είναι ο μόνος αληθινός Θεός και ότι οι Θεοί είναι πλάνη των ανθρώπων και φθορά των ψυχών και απώλεια. Όταν άκουσε αυτά ο τύραννος, διέταξε να τον φέρουν σε έρημο τόπο και να τον αποκεφαλίσουν. Έτσι ο μακάριος Χρυσόγονος, πήρε το στεφάνι του μαρτυρίου από τον Κύριο.
