(από την λέξη ιλαρός = φαιδρός, εύθυμος) = ο φαιδρός, ο εύθυμος, ο γαλήνιος.
Ο Άγιος Ιλάριος καταγόταν από την Γαλλία και γεννήθηκε κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. στην πόλη Πουατιέ. Οι γονείς του ήσαν ειδωλολάτρες και εκείνος μετεστράφη προς τον Χριστό και έγινε Επίσκοπος της γενέτειράς του. Το έτος 356 μ.Χ. εξορίσθηκε από τον αυτοκράτορα Κωνστάντιο (337 - 361 μ.Χ.) στη Φρυγία για τα ορθόδοξα φρονήματά του. Στην εξορία, όπου έμεινε για τέσσερα συνεχή έτη, έγραψε το «Περί της Τριάδος» έργο του, και το «Περί Συνόδων», το οποίο απηύθηνε προς τους Χριστιανούς της Δύσεως, για να τους πληροφορήσει περί των αγώνων των Ορθοδόξων της Ανατολής κατά του Αρειανισμού.Ο Άγιος έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Σελευκείας της Ισαυρίας, το 359 μ.Χ., και μετείχε της επιτροπής των Επισκόπων, οι οποίοι απεστάλησαν από τη Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, με σκοπό να γνωρίσουν στον αυτοκράτορα τις αποφάσεις της Συνόδου. Ο Άγιος ζήτησε ιδιαίτερη ακρόαση από τον αυτοκράτορα, αλλά δεν έγινε δεκτός και εκδιώχθηκε. Επανήλθε στη Γαλλία, όπου και συνέχισε τους αγώνες του κατά των αιρετικών και τη δράση του υπέρ της Ορθοδοξίας. Στη Σύνοδο των Παρισίων, που έγινε το έτος 361 μ.Χ., ο Άγιος Ιλάριος κατόρθωσε να αναθεματισθούν οι Αρειανοί και οι αρχηγοί τους στη Δύση, Αυξέντιος, Ουρσάκιος, Ουάλης και Σατουρνίνος και να αναγνωρισθεί το κύρος των αποφάσεων της Α' Οικουμενικής Συνόδου. Από την Γαλλία ο Άγιος μετέβη στην Ιταλία, όπου, το έτος 364 μ.Χ., προήδρευσε της Συνόδου των Μεδιολάνων και καταπολέμησε τον αιρετικό Επίσκοπο της πόλεως αυτής, Αυξέντιο.Ο Άγιος Ιλάριος κοιμήθηκε οσίως με ειρήνη μεταξύ των ετών 366-368 μ.Χ.
