(από την λέξη ιλαρός = φαιδρός, εύθυμος) = ο φαιδρός, ο αισιόδοξος.
Δονάτος έργοις πριν δονήσας Λιβύην,Ήδη κατοικεί ου δόνησις ουκ ένι.
Σύμφωνα με την άποψη του Μ. Γαλανού, πρόκειται για τον Δονάτο επίσκοπο Arerro της Ετρουρίας.Οι γονείς του είχαν πεθάνει και αυτοί για τον Χριστό, ο δε γιος τους, μαζί με κάποιο μοναχό Ιλαρίωνα, είχε καταφύγει στη προαναφερθείσα συγκεκριμένη πόλη, της οποίας αναδείχθηκε ποιμενάρχης.Επί διωγμού όμως, που κίνησε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, ο έπαρχος Κουαδρατιανός διέταξε και τους δύο να θυσιάσουν στα είδωλα. Εκείνοι όχι μόνο αρνήθηκαν, αλλά και διαμαρτυρήθηκαν έντονα στις δημόσιες αρχές γι' αυτή τους την πλάνη.Τότε τον μεν Ιλαρίωνα χτύπησαν με ραβδιά μέχρι θανάτου, τον δε Δονάτο μετά από πολλά βασανιστήρια αποκεφάλισαν.Τα άγια λείψανά τους, παρέλαβαν οι χριστιανοί από τον τόπο της εκτέλεσης, όπου είχαν αφεθεί, και τα έθαψαν με τιμές.