Η Οσία Μαρία που αντιπροσωπεύει ίσως το πιο διαδεδομένο παράδειγμα του «ιερού θρύλου» της γυναίκας που αφιερώνεται στη μοναστική άσκηση κάτω από μια ανδρική μεταμφίεση και που μνημονεύεται στο Συναξάρι της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά θεωρούν ότι έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ., με βάση ουσιαστικά τη Μαρωνιτική παράδοση που τοποθετεί τον τόπο ασκήσεώς της στη σπηλιά Qanubin, στην πεδιάδα της Qadisa στο βόρειο Λίβανο, και άλλοι τον 7ο αιώνα μ.Χ. και σε Αιγυπτιακή περιοχή.

Οι Συναξαριστές διηγούνται ότι η Οσία, επιθυμώντας την μοναστική ζωή, μεταμφιέσθηκε σε άνδρα και κατέφυγε μετά του πατρός της Ευγενίου, που είχε μείνει χήρος, σε μοναστήρι. Όταν κάποτε η Αγία κατέλυσε, με άλλους μοναχούς, σε πανδοχείο, την κατηγόρησαν ότι διέφθειρε την κόρη του ξενοδόχου, η οποία όμως είχε διαφθαρεί από έναν στρατιώτη. Η Αγία όχι μόνο υπέμεινε το όνειδος, τις προσβολές και τις διώξεις με σιωπή και υπομονή, αλλά και το παιδί που γεννήθηκε το δέχθηκε ως δικό της και το διέτρεφε έξω από τη μονή επί τριετία, αφού οι μοναχοί την έβγαλαν έξω της μονής ως αμαρτωλή. Όταν, μετά την οσιακή κοίμησή της, φανερώθηκε ότι ήταν γυναίκα, οι μοναχοί που πριν λίγο την αποκαλούσαν αθλία, την μακάρισαν για την αρετή και την πνευματική της ανδρεία και την θεώρησαν Οσία.