²⁵ Οὐ γὰρ θέλω ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, τὸ μυστήριον τοῦτο, ἵνα μὴ ἦτε παρ’ ἑαυτοῖς φρόνιμοι, ὅτι πώρωσις ἀπὸ μέρους τῷ Ἰσραὴλ γέγονεν ἄχρις οὗ τὸ πλήρωμα τῶν ἐθνῶν εἰσέλθῃ, ²⁶ καὶ οὕτω πᾶς Ἰσραὴλ σωθήσεται, καθὼς γέγραπται· ἥξει ἐκ Σιὼν ὁ ῥυόμενος καὶ ἀποστρέψει ἀσεβείας ἀπὸ Ἰακώβ· ²⁷ καὶ αὕτη αὐτοῖς ἡ παρ’ ἐμοῦ διαθήκη, ὅταν ἀφέλωμαι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν. ²⁸ κατὰ μὲν τὸ εὐαγγέλιον ἐχθροὶ δι’ ὑμᾶς, κατὰ δὲ τὴν ἐκλογὴν ἀγαπητοὶ διὰ τοὺς πατέρας· ²⁹ ἀμεταμέλητα γὰρ τὰ χαρίσματα καὶ ἡ κλῆσις τοῦ Θεοῦ. ³⁰ ὥσπερ γὰρ ὑμεῖς ποτε ἠπειθήσατε τῷ Θεῷ, νῦν δὲ ἠλεήθητε τῇ τούτων ἀπειθείᾳ, ³¹ οὕτω καὶ οὗτοι νῦν ἠπείθησαν, τῷ ὑμετέρῳ ἐλέει ἵνα καὶ αὐτοὶ ἐλεηθῶσι· ³² συνέκλεισε γὰρ ὁ Θεὸς τοὺς πάντας εἰς ἀπείθειαν, ἵνα τοὺς πάντας ἐλεήσῃ. ³³ Ὢ βάθος πλούτου καὶ σοφίας καὶ γνώσεως Θεοῦ! ὡς ἀνεξερεύνητα τὰ κρίματα αὐτοῦ καὶ ἀνεξιχνίαστοι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ! ³⁴ τίς γὰρ ἔγνω νοῦν Κυρίου; ἢ τίς σύμβουλος αὐτοῦ ἐγένετο; ³⁵ ἢ τίς προέδωκεν αὐτῷ, καὶ ἀνταποδοθήσεται αὐτῷ; ³⁶ ὅτι ἐξ αὐτοῦ καὶ δι’ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν τὰ πάντα. αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

²⁵ Διότι δὲν θέλω νὰ ἀγνοῆτε, ἀδελφοί, μίαν ἀλήθειαν, ἡ ὁποία ἕως τώρα ἦτο κρυμμένη καὶ μᾶς ἐφανερώθη ἀπὸ τὸν Θεόν. Εἶναι ὠφέλιμον νὰ μάθετε τὴν ἀλήθειαν αὐτήν, διὰ νὰ μὴ θεωρῆτε σεῖς οἱ ἴδιοι τοὺς ἑαυτούς σας φρονίμους καὶ περιφρονῆτε ἀγέρωχα τοὺς Ἰσραηλίτας. Εἶναι δὲ ἡ ἀλήθεια αὐτή, ὅτι ἔχει γίνει σκλήρυνσις εἰς μέρος τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, ἕως ὅτου εἰσέλθῃ εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Χριστοῦ ὁ πλήρης ἀριθμὸς τῶν ἐθνικῶν, τὸν ὁποῖον ἔχει ὁρίσει ὁ Θεός. ²⁶ Καὶ ἔτσι, ὅταν πληρωθῇ ὁ ὅρος αὐτός, ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς ὡς σύνολον θὰ σωθῇ, καθὼς ἔχει γραφῆ εἰς τὰς προφητείας τοῦ Ἡσαΐου: Θὰ ἔλθῃ ἀπὸ τὴν Σιὼν ἐκεῖνος, ποὺ ἐλευθερώνει καὶ θὰ ἀποδιώξῃ τὰς ἀσεβείας ἀπὸ τοὺς ἀπογόνους τοῦ Ἰακώβ. ²⁷ Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ διαθήκη, τὴν ὁποίαν θὰ συνάψω πρὸς αὐτούς, ὅταν σηκώσω καὶ ἐξαλείψω τὰς ἁμαρτίας των. ²⁸ Καὶ καθ’ ὅσον μὲν ἀφορᾷ εἰς τὸ εὐαγγέλιον οἱ ἀπιστήσαντες Ἰουδαῖοι ἔγιναν ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ διὰ σᾶς, διὰ νὰ διευκολυνθῇ δηλαδὴ ἡ εἴσοδός σας εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Μεσσίου, τὴν ὁποίαν αὐτοὶ θεωροῦν ὡς ἀποκλειστικὸν προνόμιον ἰδικόν τους καὶ ὡς ἐκ τούτου ἐπιμένουν νὰ ἀποκλείωνται ἀπὸ αὐτὴν οἱ ἐθνικοί. Καθ’ ὅσον ὅμως ἀφορᾷ εἰς τὴν πρὸ πολλοῦ ἐκλογήν τους ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀγαπητοὶ εἰς τὸν Θεὸν διὰ τοὺς πατέρας, ἐκ τῶν ὁποίων κατάγονται. ²⁹ Εἶναι δὲ ἀγαπητοὶ εἰς τὸν Θεόν, διότι ὁ Θεὸς δὲν ὑπόκειται εἰς πλάνην, ὅταν ἐκλεγῇ καὶ καλὴ καὶ συνεπῶς δὲν μεταμέλεται διὰ τὰ χαρίσματα ποὺ δίδει, καὶ δὲν ἀνακαλεῖ τὴν κλῆσιν ποὺ ἔκαμε. ³⁰ Μὴ σᾶς φαίνεται δὲ παράδοξον καὶ ἀντιφατικὸν τὸ ὅτι, ἐνῷ τὰ χαρίσματα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀμεταμέλητα καὶ ἀμετάκλητα, ἀπεδοκιμάσθησαν πρὸς τὸ παρὸν οἱ Ἰουδαῖοι. Διότι καὶ σεῖς οἱ ἐθνικοὶ εἴχατε κληθῆ ἄλλοτε ἀπὸ τὸν Θεὸν προτοῦ κληθῇ ὁ Ἀβραάμ. Ἀλλὰ καθὼς σεῖς τότε ἠπειθήσατε εἰς τὸν Θεὸν καὶ ἐλατρεύσατε τὰ εἴδωλα, τώρα δὲ ἐλεήθητε διὰ μέσου τῆς ἀπειθείας τῶν Ἰουδαίων, ³¹ ἔτσι καὶ αὐτοὶ τώρα ἀπείθησαν καὶ ἀπίστησαν εἰς τὸ εὐαγγέλιον, διὰ νὰ ἐλεηθοῦν ἔπειτα καὶ αὐτοὶ παρακινούμενοι ἀπὸ τὸ ἔλεος, ποὺ ἐλάβατε σεῖς. ³² Ἔγινε δὲ ἡ ἀπείθεια καὶ ἀπιστία αὐτὴ τῶν ἐθνικῶν προτήτερα καὶ τῶν Ἰουδαίων τώρα, διότι ὁ Θεὸς ἐπέτρεψεν, ἵνα κλεισθοῦν ὅλοι μαζὶ εἰς τὴν ἀπείθειαν, διὰ νὰ δείξῃ εἰς ὅλους τὸ ἔλεός του. ³³ Ὦ ἀκατάληπτον βάθος πλουσίας ἀγαθότητος καὶ σοφίας Θεοῦ, διὰ τῆς ὁποίας ὁδηγοῦνται ὅλα εἰς τὸ ἄριστον τέλος των! Ὦ πλοῦτος γνώσεως Θεοῦ, διὰ τῆς ὁποίας προγνωρίζει τὸ τέλος ὅλων! Πόσον ὑπερβαίνουν τὴν ἀνθρωπίνην ἔρευναν αἱ κρίσεις καὶ ἀποφάσεις αὐτοῦ, καὶ πόσον εἶναι ἀδύνατον εἰς τὸν νοῦν τοῦ ἀνθρώπου νὰ παρακολουθήσῃ τὰ ἴχνη τῶν σοφῶν καὶ ἀγαθῶν μεθόδων τοῦ Θεοῦ, μὲ τὰς ὁποίας σώζει τοὺς ἀνθρώπους! ³⁴ Διότι, ποῖος ἐγνώρισε τὴν σκέψιν καὶ τὰς βουλὰς τοῦ Κυρίου; Ἢ ποῖος ἔγινε σύμβουλός του; ³⁵ Ἢ ποῖος τοῦ ἔδωκεν ἢ τοῦ ἐδάνεισε κάτι πρῶτος, ὥστε νὰ δικαιοῦται, ὅπως ἀξιώσῃ ἀνταπόδοσιν καὶ χρεωστικὴν ἀμοιβὴν ἀπὸ αὐτόν; ³⁶ Κανείς. Διότι ἀπὸ αὐτὸν ἐδημιουργήθησαν ὅλα καὶ διὰ τῆς πανσοφίας του κυβερνῶνται καὶ πρὸς δόξαν του ὡς εἰς ὕψιστον σκοπὸν ἀποβλέπουν ὅλα τὰ δημιουργήματα. Εἰς αὐτὸν ἀνήκει ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

²⁵ Σας τα λέγω αυτά, αδελφοί, διότι δεν θέλω να αγνοήτε αυτήν την κρυμμένην μέχρι σήμερον αλήθειαν, δια να μη θεωρήτε σστον ευατόν σας συνετόν και άγιον και περιφρονήτε τους Ισραηλίτας. Η αλήθεια δε αυτή είναι ότι εις ένα μεγάλο μέρος του Ισραηλιτικού λαού έχει γίνει σκλήρυνσις, μέχρις ότου το πλήθος των εθνικών, που έχει προγνωρίσει ο Θεός, εισέλθουν εις την βασιλείαν του Χριστού. ²⁶ Και έτσι, όταν αυτό πραγματοποιηθή, όλος ο Ισραηλιτικός λαός θα σωθή, όπως άλλωστε είναι γραμμένον στον προφήτην Ησαΐαν· “θα έλθη από την Σιών ο υπερασπιστής και ελευθερωτής, ο οποίος θα αποβάλη και θα εξαλείψη τας ασεβείας και τας αμαρτίας από τους απογόνους του Ιακώβ. ²⁷ Και αυτή είναι η συμφωνία και η διαθήκη μου με αυτούς, όταν θα αφαιρέσω και θα εξαλείψω τας αμαρτίας των”. ²⁸ Οσον δηλαδή αφορά το Ευαγγέλιον, οι άπιστοι Εβραίοι είναι εχθροί του Θεού και εξ αιτίας του γεγονότος ότι εκάλεσε σας τους εθνικούς εις σωτηρίαν ο Θεός· όσον αφορά όμως την από αιώνων εκλογήν των, είναι αγαπητοί στον Θεόν και δια τους προγόνους, από τους οποίους κατάγονται. ²⁹ Διότι ο Θεός, όταν δίδη τα χαρίσματα και όταν εκλέγη και καλή ως αλάθητος και πάνσοφος που είναι, δεν κάμνει λάθος και είναι δι' αυτό τα χαρίσματά του αμετάκλητα και αμετακίνητα. ³⁰ Διότι, όπως ακριβώς και σεις στο παρελθόν είχατε απειθήσει στον Θεόν και εδουλεύσατε εις τα είδωλα, τώρα δε έχετε ελεηθή χάρις εις την απείθειαν των Ισραηλιτών, ³¹ έτσι και αυτοί τώρα έχουν απειθήσει και απιστήσει, δια να ελεηθούν έπειτα παραδειγματιζόμενοι από το έλεος, που έχετε λάβει σεις. ³² Ετσι δε έκλεισε ο Θεός όλους μαζή τους ανθρώπους, Ιουδαίους και εθνικούς μέσα εις την απείθειάν των, δια να ελεήση τους πάντας. ³³ Ω απροσμέτρητον βάθος πλουσίων δωρεών και απείρους σοφίας και παγγνωσίας του Θεού! Ποσον ανεξερεύνητοι και ακατάληπτοι εις την ανθρωπίνην διάνοιαν είναι αι κρίσεις και αι αποφάσεις αυτού και πόσον ανεξιχνίαστοι είναι αι οδοί και αι μέθοδοι, δια των οποίων εργάζεται δια την σωτηρίαν των ανθρώπων! ³⁴ Διότι “ποίος ποτέ εγνώρισε τον άπειρον νουν του Κυρίου, τας πανσόφους σκέψεις και δικαίας αποφάσστου; Η ποίος έγινε σύμβουλός του; ³⁵ Η ποίος τον επρόλαβε και του έδωσε πρώτος, ώστε να ζητή δικαιωματικώς ανταπόδοσιν;” ³⁶ Κανείς βέβαια. Διότι από αυτόν εκτίσθησαν τα πάντα και από αυτόν κυβερνώνται, και εις δόξαν του αγίου ονόματός του αποβλέπουν. Εις αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνας. Αμήν.

¹ Ἐν ἐκείνῳ τῷ καιρῷ ἐπορεύθη ὁ Ἰησοῦς τοῖς σάββασιν διὰ τῶν σπορίμων· οἱ δὲ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπείνασαν, καὶ ἤρξαντο τίλλειν στάχυας καὶ ἐσθίειν. ² οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἰδόντες εἶπον αὐτῷ· Ἰδοὺ οἱ μαθηταί σου ποιοῦσιν ὃ οὐκ ἔξεστι ποιεῖν ἐν σαββάτῳ. ³ ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· Οὐκ ἀνέγνωτε τί ἐποίησε Δαυῒδ ὅτε ἐπείνασεν αὐτὸς καὶ οἱ μετ’ αὐτοῦ; ⁴ πῶς εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ καὶ τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως ἔφαγεν, οὕς οὐκ ἐξὸν ἦν αὐτῷ φαγεῖν οὐδὲ τοῖς μετ’ αὐτοῦ, εἰ μὴ μόνοις τοῖς ἱερεῦσιν; ⁵ ἢ οὐκ ἀνέγνωτε ἐν τῷ νόμῳ ὅτι τοῖς σάββασιν οἱ ἱερεῖς ἐν τῷ ἱερῷ τὸ σάββατον βεβηλοῦσι καὶ ἀναίτιοί εἰσι; ⁶ λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι τοῦ ἱεροῦ μεῖζόν ἐστιν ὧδε. ⁷ εἰ δὲ ἐγνώκειτε τί ἐστιν, ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν, οὐκ ἂν κατεδικάσατε τοὺς ἀναιτίους. ⁸ κύριος γάρ ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ σαββάτου.

¹ Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν ἐβάδιζεν ὁ Ἰησοῦς ἐν ἡμέρᾳ Σαββάτου διὰ μέσου τῶν σπαρμένων χωραφιῶν, οἱ δὲ μαθηταί του ἐπείνασαν καὶ ἤρχισαν νὰ μαδοῦν στάχυα καὶ νὰ τρώγουν. ² Οἱ Φαρισαῖοι ὅμως, ὅταν εἶδαν αὐτό, τοῦ εἶπαν· Ἰδοὺ οἰ μαθηταί σου κάνουν αὐτό, ποὺ δὲν ἐπιτρέπεται νὰ τὸ κάμῃ κανεὶς εἰς ἡμέραν Σαββάτου. ³ Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν εἰς αὐτούς· Δὲν ἀνεγνώσατε, τί ἔκαμεν ὁ Δαβίδ, ὅταν ἐπείνασεν αὐτὸς καὶ ἐκεῖνοι, ποὺ ἦσαν μαζί του; ⁴ Πῶς δηλαδὴ ἐμβῆκεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ καὶ ἔφαγε τοὺς ἄρτους, ποὺ ἦσαν βαλμένοι ὡς θυσία εἰς τὸν Θεὸν ἐπάνω εἰς τὴν τράπεζαν τῆς σκηνῆς, τοὺς ὁποίους δὲν ἦτο ἐπιτετραμμένον οὔτε εἰς αὐτόν, οὔτε εἰς ἐκείνους ποὺ ἦσαν μαζί του νὰ φάγουν, ἀλλ’ εἰς μόνους τοὺς ἱερεῖς ἐπετρέπετο τοῦτο; Καὶ ὅμως διότι ἡ ἀνάγκη τὸ ἐπέβαλλεν, οἱ ἀφιερωμένοι εἰς τὸν Θεὸν ἄρτοι ἐχρησιμοποιήθησαν διὰ τὴν διατροφὴν ἀνθρώπων, ποὺ δὲν ἦσαν ἱερεῖς, ὁ Θεὸς δὲ δὲν ὠργίσθη διὰ τοῦτο. ⁵ Ἢ διὰ νὰ σᾶς φέρω καὶ ἄλλην ἀπόδειξιν, δὲν ἀνεγνώσατε εἰς τὸν νόμον, ὅτι κατὰ τὰς ἡμέρας τῶν Σαββάτων οἱ ἱερεῖς μέσα εἰς τὸ ἱερὸν καταλύουν τὸ Σάββατον μὲ τὴν ἐργασίαν, τὴν ὁποίαν κάνουν κόπτοντες ξύλα, ἀνάπτοντες φωτιάν, σφάζοντες καὶ τεμαχίζοντες ζῶα, προκειμένου νὰ προσφερθοῦν αἱ θυσίαι; Καὶ ὅμως διὰ τὰς ἐργασίας των αὐτὰς εἶναι ἀνεύθυνοι καὶ ἀκατηγόρητοι. ⁶ Σᾶς λέγω δέ, ὅτι ἐδῶ εἶναι παραπάνω ἀπὸ τὸν ναόν, διότι οἱ μαθηταί μου, τοὺς ὁποίους κατηγορεῖτε, ἔμειναν νηστικοὶ διὰ τὴν ὑπηρεσίαν ἐμοῦ, ποὺ εἶμαι μεγαλύτερος ἀπὸ τὸν ναόν. ⁷ Ἐὰν δὲ εἶχατε κατανοήσει, τὶ σημαίνει, θέλω εὔσπλαγχνον διάθεσιν καὶ συμπάθειαν καὶ ὄχι θυσίαν, ποὺ δὲν συνοδεύεται ἀπὸ πραγματικὴν ἀφοσίωσιν καὶ εἰλικρινῆ ἀγάπην, δὲν θὰ κατεδικάζατε τοὺς ἀθῷους καὶ ἐλευθέρους κατηγορίας μαθητάς μου. ⁸ Πράγματι δὲ εἶναι ἀθῷοι καὶ ἀκατηγόρητοι οἱ μαθηταί μου, διότι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι κύριος καὶ τοῦ Σαββάτου.Τὸ Σάββατον εἶναι θεσμὸς παιδαγωγικὸς καὶ ἰσχύει, μέχρις ποὺ ὁ ἄνθρωπος φθάσῃ εἰς ἠθικὴν τελειότητα.Ἐγὼ δέ, ποὺ εἶμαι ὁ κατ’ ἐξοχὴν ἀντιπρόσωπος τῆς ἀνθρωπότητος καὶ ὁ τέλειος ἄνθρωπος, ἔχω ἐξουσίαν ἀκόμη καὶ τὸν θεσμὸν τοῦ Σαββάτου νὰ τροποποιήσω.Ὅ,τι δὲ ἔκαμαν οἱ μαθηταί μου τὸ ἔκαμαν μὲ τὴν σιωπηρὰν συγκατάθεσίν μου.

¹ Κατά τον καιρόν εκείνον ο Ιησούς εις ημέραν Σαββάτου επέρασε μέσα από σπαρμένους αγρούς· οι μαθηταί του επείνασαν και ήρχισαν να κόβουν στάχυα, να τα τρίβουν και να τρώγουν τον καρπόν. ² Αλλά οι Φαρισαίοι, όταν είδαν το γεγονός, είπαν εις αυτόν· “ιδού, οι μαθηταί σου κάνουν κάτι, που δεν επιτρέπεται να γίνεται κατά την ημέραν Σαββάτου”. ³ Ο δε Ιησούς είπεν εις αυτούς· “δεν εδιαβάσατε εις τας Γραφάς τι έκαμεν ο Δαυΐδ, όταν επείνασε αυτός και οι άνθρωποι που ήσαν μαζή του; ⁴ Δηλαδή πως εμπήκε στον οίκον του Θεού, εις την σκηνήν του Μαρτυρίου και έφαγε τους άρτους, που ήσαν τοποθετημένοι εις την τράπεζαν της προθέσεως, ως θυσία στον Θεόν και τους οποίους δεν επετρέπετο ούτε εις αυτόν ούτε στους ανθρώπους που είχε μαζή του να φάγουν, παρά μόνον στους ιερείς. Και όμως, ο Θεός δεν οργίσθη δι' αυτό. ⁵ Η δεν εδιαβάσατε στον Νομον, ότι κατά τα Σαββατα καταλύουν οι ιερείς το Σαββατον με τας εργασίας που κάνουν μέσα στον ναόν (όταν ανάβουν φωτιά δια το θυσιαστήριον, σφάζουν τα ζώα που θα προσφερθούν ως θυσία κ.λ.π); Και όμως κανείς δεν τους κατηγορεί δι' αυτό. ⁶ Σας λέγω δε τούτο· ότι έδω είναι κάτι πολύ ανώτερον από τον ναόν (διότι εγώ είμαι ο Κυριος του ναού, ο αιώνιος Αρχιερεύς, οι δε μαθηταί μου θα γίνουν οι ιερείς της χάριτος και οι απόστολοί μου). ⁷ Και εάν είχατε γνωρίσει καλά τι σημαίνει αυτό που είπε ο Θεός, αγάπην και ευσπλαγχνίαν θέλω και όχι τυπικήν θυσίαν, δεν θα κατεδικάζατε τους αθώους και ανευθύνους μαθητάς μου. ⁸ Επειτα δε μάθετε και τούτο· ότι ο Υιός του ανθρώπου-δηλαδή εγώ-είναι κύριος και του Σαββάτου (και ημπορεί, αν το κρίνη, να τροποποιήση και τον θεσμόν αυτόν. Ο,τι έκαμαν οι μαθηταί το έκαμαν με την ιδικήν μου σιωπηράν συγκατάθεσιν και άρα δεν είναι ένοχοι)”.