¹⁸ τίνι ὡμοιώσατε Κύριον καὶ τίνι ὁμοιώματι ὡμοιώσατε αὐτόν; ¹⁹ μὴ εἰκόνα ἐποίησε τέκτων, ἢ χρυσοχόος χωνεύσας χρυσίον περιεχρύσωσεν αὐτόν, ὁμοίωμα κατεσκεύασεν αὐτόν; ²⁰ ξύλον γὰρ ἄσηπτον ἐκλέγεται τέκτων καὶ σοφῶς ζητεῖ πῶς στήσει εἰκόνα αὐτοῦ καὶ ἵνα μὴ σαλεύητε. ²¹ οὐ γνώσεσθε; οὐκ ἀκούσεσθε; οὐκ ἀνηγγέλη ἐξ ἀρχῆς ὑμῖν; οὐκ ἔγνωτε τὰ θεμέλια τῆς γῆς; ²² ὁ κατέχων τὸν γῦρον τῆς γῆς, καὶ οἱ ἐνοικοῦντες ἐν αὐτῇ ὡς ἀκρίδες, ὁ στήσας ὡς καμάραν τὸν οὐρανὸν καὶ διατείνας ὡς σκηνὴν κατοικεῖν, ²³ ὁ διδοὺς ἄρχοντας ὡς οὐδὲν ἄρχειν, τὴν δὲ γῆν ὡς οὐδὲν ἐποίησεν. ²⁴ οὐ γὰρ μὴ φυτεύσωσιν, οὐδὲ μὴ σπείρωσιν, οὐδὲ μὴ ριζωθῇ εἰς τὴν γῆν ἡ ρίζα αὐτῶν· ἔπνευσεν ἐπ᾿ αὐτοὺς καὶ ἐξηράνθησαν, καὶ καταιγὶς ὡς φρύγανα λήψεται αὐτούς. ²⁵ νῦν οὖν τίνι με ὡμοιώσατε καὶ ὑψωθήσομαι; εἶπεν ὁ ἅγιος. ²⁶ ἀναβλέψατε εἰς ὕψος τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ ἴδετε, τίς κατέδειξε ταῦτα πάντα; ὁ ἐκφέρων κατ᾿ ἀριθμὸν τὸν κόσμον αὐτοῦ πάντας ἐπ᾿ ὀνόματι καλέσει· ἀπὸ πολλῆς δόξης καὶ ἐν κράτει ἰσχύος αὐτοῦ οὐδέν σε ἔλαθε. ²⁷ Μὴ γὰρ εἶπῃς, ᾿Ιακώβ, καὶ τί ἐλάλησας, ᾿Ισραήλ· ἀπεκρύβη ἡ ὁδός μου ἀπὸ τοῦ Θεοῦ, καὶ ὁ Θεός μου τὴν κρίσιν ἀφεῖλε καὶ ἀπέστη; ²⁸ καὶ νῦν οὐκ ἔγνως εἰ μὴ ἤκουσας; Θεὸς αἰώνιος ὁ Θεὸς ὁ κατασκευάσας τὰ ἄκρα τῆς γῆς, οὐ πεινάσει, οὐδὲ κοπιάσει, οὐδέ ἐστιν ἐξεύρεσις τῆς φρονήσεως αὐτοῦ· ²⁹ διδοὺς τοῖς πεινῶσιν ἰσχὺν καὶ τοῖς μὴ ὀδυνωμένοις λύπην. ³⁰ πεινάσουσι γὰρ νεώτεροι, καὶ κοπιάσουσι νεανίσκοι, καὶ ἐκλεκτοὶ ἀνίσχυες ἔσονται· ³¹ οἱ δὲ ὑπομένοντες τὸν Θεὸν ἀλλάξουσιν ἰσχύν, πτεροφυήσουιν ὡς ἀετοί, δραμοῦνται καὶ οὐ κοπιάσουσι, βαδιοῦνται καὶ οὐ πεινάσουσιν.



¹ ΜΕΤΑ δὲ τὰ ρήματα ταῦτα ἐγενήθη ρῆμα Κυρίου πρὸς ῞Αβραμ ἐν ὁράματι, λέγων· μὴ φοβοῦ ῞Αβραμ, ἐγὼ ὑπερασπίζω σου· ὁ μισθός σου πολὺς ἔσται σφόδρα. ² λέγει δὲ ῞Αβραμ· δέσποτα Κύριε, τί μοι δώσεις; ἐγὼ δὲ ἀπολύομαι ἄτεκνος· ὁ δὲ υἱὸς Μασὲκ τῆς οἰκογενοῦς μου, οὗτος Δαμασκὸς ᾿Ελιέζερ. ³ καὶ εἶπεν ῞Αβραμ· ἐπειδὴ ἐμοὶ οὐκ ἔδωκας σπέρμα, ὁ δὲ οἰκογενής μου κληρονομήσει μοι. ⁴ καὶ εὐθὺς φωνὴ Κυρίου ἐγένετο πρὸς αὐτὸν λέγουσα· οὐ κληρονομήσει σε οὗτος, ἀλλ᾿ ὃς ἐξελεύσεται ἐκ σοῦ, οὗτος κληρονομήσει σε. ⁵ ἐξήγαγε δὲ αὐτὸν ἔξω καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἀνάβλεψον δὴ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἀρίθμησον τοὺς ἀστέρας, εἰ δυνήσῃ ἐξαριθμῆσαι αὐτούς. καὶ εἶπεν· οὕτως ἔσται τὸ σπέρμα σου. ⁶ καὶ ἐπίστευσεν ῞Αβραμ τῷ Θεῷ, καὶ ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην. ⁷ εἶπε δὲ πρὸς αὐτόν· ἐγὼ ὁ Θεὸς ὁ ἐξαγαγών σε ἐκ χώρας Χαλδαίων, ὥστε δοῦναί σοι τὴν γῆν ταύτην κληρονομῆσαι. ⁸ εἶπε δέ, Δέσποτα Κύριε, κατὰ τί γνώσομαι ὅτι κληρονομήσω αὐτήν; ⁹ εἶπε δὲ αὐτῷ· λάβε μοι δάμαλιν τριετίζουσαν καὶ αἶγα τριετίζουσαν καὶ κριὸν τριετίζοντα καὶ τρυγόνα καὶ περιστεράν. ¹⁰ ἔλαβε δὲ αὐτῷ πάντα ταῦτα καὶ διεῖλεν αὐτὰ μέσα καὶ ἔθηκεν αὐτὰ ἀντιπρόσωπα ἀλλήλοις, τὰ δὲ ὄρνεα οὐ διεῖλε. ¹¹ κατέβη δὲ ὄρνεα ἐπὶ τὰ σώματα, ἐπὶ τὰ διχοτομήματα αὐτῶν, καὶ συνεκάθησεν αὐτοῖς ῞Αβραμ. ¹² περὶ δὲ ἡλίου δυσμὰς ἔκστασις ἐπέπεσε τῷ ῞Αβραμ, καὶ ἰδοὺ φόβος σκοτεινὸς μέγας ἐπιπίπτει αὐτῷ. ¹³ καὶ ἐρρέθη πρὸς ῞Αβραμ· γινώσκων γνώσῃ ὅτι πάροικον ἔσται τὸ σπέρμα σου ἐν γῇ οὐκ ἰδίᾳ, καὶ δουλώσουσιν αὐτοὺς καὶ κακώσουσιν αὐτοὺς καὶ ταπεινώσουσιν αὐτοὺς τετρακόσια ἔτη. ¹⁴ τὸ δὲ ἔθνος, ᾧ ἐὰν δουλεύσωσι, κρινῶ ἐγώ· μετὰ δὲ ταῦτα ἐξελεύσονται ὧδε μετὰ ἀποσκευῆς πολλῆς. ¹⁵ σὺ δὲ ἀπελεύσῃ πρὸς τοὺς πατέρας σου ἐν εἰρήνῃ, τραφεὶς ἐν γήρᾳ καλῷ.



⁷ χείλη σοφῶν δέδεται αἰσθήσει, καρδία δὲ ἀφρόνων οὐκ ἀσφαλεῖς. ⁸ θυσίαι ἀσεβῶν βδέλυγμα Κυρίῳ, εὐχαὶ δὲ κατευθυνόντων δεκταὶ παρ᾿ αὐτῷ. ⁹ βδέλυγμα Κυρίῳ ὁδοὶ ἀσεβοῦς, διώκοντας δὲ δικαιοσύνην ἀγαπᾷ. ¹⁰ παιδεία ἀκάκου γνωρίζεται ὑπὸ τῶν παριόντων, οἱ δὲ μισοῦντες ἐλέγχους τελευτῶσιν αἰσχρῶς. ¹¹ ᾅδης καὶ ἀπώλεια φανερὰ παρὰ τῷ Κυρίῳ· πῶς οὐχὶ καὶ αἱ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων; ¹² οὐκ ἀγαπήσει ἀπαίδευτος τοὺς ἐλέγχοντας αὐτόν, μετὰ δὲ σοφῶν οὐχ ὁμιλήσει. ¹³ καρδίας εὐφραινομένης πρόσωπον θάλλει, ἐν δὲ λύπαις οὔσης σκυθρωπάζει. ¹⁴ καρδία ὀρθὴ ζητεῖ αἴσθησιν, στόμα δὲ ἀπαιδεύτων γνώσεται κακά. ¹⁵ πάντα τὸν χρόνον οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν κακῶν προσδέχονται κακά, οἱ δὲ ἀγαθοὶ ἡσυχάζουσι διαπαντός. ¹⁶ κρεῖσσον μικρὰ μερὶς μετὰ φόβου Κυρίου ἢ θησαυροὶ μεγάλοι μετὰ ἀφοβίας. ¹⁷ κρείσσων ξενισμὸς μετὰ λαχάνων πρὸς φιλίαν καὶ χάριν ἢ παράθεσις μόσχων μετὰ ἔχθρας. ¹⁸ ἀνὴρ θυμώδης παρασκευάζει μάχας, μακρόθυμος δὲ καὶ τὴν μέλλουσαν καταπραΰνει. ^18α μακρόθυμος ἀνὴρ κατασβέσει κρίσεις, ὁ δὲ ἀσεβὴς ἐγείρει μᾶλλον. ¹⁹ ὁδοὶ ἀεργῶν ἐστρωμέναι ἀκάνθαις, αἱ δὲ τῶν ἀνδρείων τετριμμέναι.

¹⁸ Πρὸς ποῖον σεῖς, οἱ προσκλίνοντες πρὸς τὴν εἰδωλολατρίαν, κατεστήσατε ὅμοιον τὸν Κύριον καὶ πρὸς ποῖον ὁμοίωμα παρεστήσατε αὐτὸν ὅμοιον; ¹⁹ Μήπως ὁ τεχνίτης κατεσκεύασε γλυπτὴν εἰκόνα ἢ ὁ χρυσοχόος, ἀφοῦ ἔλειωσε χρυσόν, περιεκάλυψε τὸ ξόανον τοῦτο διὰ χρυσοῦ καὶ κατεσκεύασεν οὕτω τὴν εἰκόνα ταύτην ὁμοίωμα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ; ²⁰ Διότι ξύλον, ποὺ δὲν σαπίζει, εὔκολα ἐκλέγει ὁ γλύπτης τοῦ ξύλου καὶ μετὰ τέχνης πολλῆς ζητεῖ, πῶς θὰ χαράξῃ μόνιμον εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καὶ πῶς θὰ τὴν στερεώσῃ ἔπειτα διὰ νὰ μὴ κινῆται. ²¹ Δὲν θὰ λάβετε τὴν ἀληθῆ περὶ Θεοῦ γνῶσιν; Δὲν θὰ ἀκούσετε, ὦ τυφλοὶ καὶ κωφοὶ εἰδωλολάτραι; Δὲν σᾶς ἀνηγγέλθη ἐξ ἀρχῆς, ἀπ’ αὐτῆς τῆς κτίσεως τοῦ κόσμου; Δὲν ἐμάθατε ἀπὸ τὴν θεμελίωσιν τῆς γῆς Ποῖος τὴν ἔκαμε καὶ τὴν ἐστερέωσεν; ²² Αὐτὸς «ὁ Θεός» εἶναι Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος κατέχει τὸν κύκλον τῆς γῆς, καὶ αὐτοί, ποὺ κατοικοῦν εἰς αὐτήν, εἶναι ὡσὰν ἀκρίδες· Αὐτὸς εἶναι, ποὺ ἔστησεν ὡσὰν καμάραν τὸν οὐρανὸν καὶ τὸν ἐτέντωσεν ὡσὰν σκηνὴν ἕτοιμον πρὸς κατοικίαν, ²³ ὁ Ὁποῖος καθιστᾷ τοὺς ἄρχοντας χωρὶς κῦρος καὶ ἐξουσίαν, ὡσὰν νὰ μὴ ἄρχουν τίποτε, τὴν δὲ γῆν ἔκαμεν ὡσὰν νὰ μὴ ὑπάρχῃ, ὅταν θὰ θελήσῃ τοῦτο. ²⁴ Διότι δὲν θὰ προφθάσουν οἱ ἄρχοντες νὰ φυτευθοῦν, οὔτε νὰ σπαροῦν, οὔτε νὰ ριζώσῃ καλὰ εἰς, τὴν γῆν ἡ ρίζα των· ἔπνευσε κατ’ αὐτῶν ὁ ἄνεμος τῆς δυστυχίας καὶ ἐξηράνθησαν, καὶ καταιγὶς σφοδρὰς δοκιμασίας ὡσὰν φρύγανα θὰ τοὺς καταλάβῃ καὶ θὰ τοὺς ἐξαφανίσῃ. ²⁵ Κατόπιν λοιπὸν αὐτῶν, τὰ ὁποῖα ἔχω ποιήσει καὶ διηνεκῶς ἐνεργῷ, πρὸς ποῖον μὲ παρεστήσατε ὅμοιον σεῖς, οἱ εἰδωλολάτραι, καὶ πρὸς ποῖον μὲ ἐνομίσατε ὅτι ἐξυψοῦμαι; Εἶπεν ὁ ἅγιος. ²⁶ Σηκώσατε ὑψηλὰ τοὺς ὀφθαλμούς σας εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ἴδετε.Ποῖος ἐδημιούργησε καὶ ἔκαμε νὰ φαίνωνται ὅλα αὐτὰ τὰ ἄστρα; Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος βγάζει ἔξω ὡσὰν στρατιὰν μετρημένην καὶ τακτοποιημένην τὸν κόσμον τοῦτον τῶν ἀστέρων του, τοὺς ὁποίους ὅλους ὀνομαστικῶς θὰ καλέσῃ.Ἀπὸ τὴν πολλὴν δόξαν Σου καὶ χάρις εἰς τὸ κράτος τῆς δυνάμεώς Σου, Κύριε, τίποτε δὲν Σοῦ διέφυγεν, ἀλλ' ὅλα τὰ γνωρίζεις. ²⁷ Διατὶ νὰ εἴπῃς, ὦ Ἰακώβ, καὶ διατὶ ὡμίλησας ἤδη, ὦ Ἰσραὴλ ἀπεκρύβη ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ Θεοῦ ἡ δυστυχισμένη ζωή μου καὶ ἡ ταλαίπωρος μοῖρα μου, καὶ ὁ Θεός μου ἀπέφυγε νὰ μοῦ ἀποδώσῃ τὸ δίκαιον καὶ ἀπεμακρύνθη ἀπ’ ἐμοῦ; ²⁸ Καὶ τώρα δὲν ἔμαθες, παρ’ ὅλα, ὅσα ἤκουσας, Μάθε λοιπόν, ὅτι εἶναι Θεὸς αἰώνιος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος κατεσκεύασεν ὁλόκληρον τὴν γῆν μέχρι τῶν ἐσχάτων ὁρίων αὐτῆς.Δὲν θὰ πεινάσῃ, οὔτε θὰ κοπιάσῃ, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ ἐξεύρῃ καὶ νὰ κατανοήσῃ τις καθ' ὅλον τὸ βάθος της τὴν ἀνεξερεύνητον σοφίαν του. ²⁹ Αὐτὸς εἶναι, ὁ Ὁποῖος δίδει εἰς τοὺς πεινῶντας δύναμιν καὶ εἰς τοὺς μὴ αἰσθανομένους ὀδύνην ἐξαποστέλλει λύπην πρὸς ἀφύπνισιν καὶ συναίσθησιν. ³⁰ Ἐπειδὴ δὲ ἔχει τὴν δύναμιν αὐτήν, δι’ αὐτὸ νεώτεροι, ἐν ἀκμαίᾳ ἡλικίᾳ διατελοῦντες, θὰ καταβληθοῦν ὑπὸ τῆς πείνης· καὶ νεαρώτατοι καὶ σφριγῶντες θὰ καταβληθοῦν ὑπὸ τοῦ κόπου· καὶ ἐκλεκτοὶ μεταξὺ αὐτῶν θὰ γίνουν ἀνίσχυροι. ³¹ Αὐτοὶ ὅμως, οἱ ὁποῖοι μὲ πίστιν καὶ ὑπομονὴν ἀναμένουν τὴν ἐκπληρῶσιν τῶν ἐπαγγελιῶν τοῦ Θεοῦ, θὰ λάβουν νέαν δύναμιν, θὰ βγάλουν νέα πτερὰ ὡσὰν ἀετοί, θὰ τρέχουν καὶ δὲν θὰ καταβάλλωνται ὑπὸ τοῦ κόπου, θὰ βαδίζουν καὶ δὲν θὰ ἐξαντλοῦνται ὑπὸ τῆς πείνης.



¹ Έπειτα ἀπὸ τὰ γεγονότα αὐτὰ ὁ Κύριος παρουσιάσθη μὲ ὀπτασίαν εἰς τὸν Ἅβραμ, ὅταν ὁ Πατριάρχης ἦταν ξύπνιος, καὶ τοῦ εἶπε· «μὴ φοβῆσαι, Ἅβραμ· ἐγὼ θὰ εἶμαι ὁ ὑπερασπιστὴς καὶ ὁ προστάτης σου· ἡ ἀμοιβή, μὲ τὴν ὁποίαν θὰ σὲ βραβεύσω, θὰ εἶναι καταληκτικὰ μεγάλη». ² Εἰς τὴν βεβαίωσιν αὐτὴν τοῦ Θεοῦ ὁ Ἅβραμ ἀπάντησε· «Δεσπότα Κύριε, τὶ θὰ μοῦ δώσης; Τί νὰ κάμω τὴν μεγάλην ἀμοιβήν; Διότι νά· ἐγὼ ἔφθασα εἰς βαθὺ γῆρας καὶ τώρα προχωρῶ διὰ νὰ ἀποθάνω ἄτεκνος· κληρονόμος μου δὲ εἶναι ὁ Ἐλιέζερ, ποὺ κατάγεται ἀπὸ τὴν Δαμασκόν, ὁ ὁποῖος εἶναι υἱὸς τῆς δούλης μου Μασέκ, ποὺ ἐγεννήθη εἰς τὴν οἰκογένειάν μου (τὸ σπίτι μου)». ³ Καὶ εἶπε πάλιν ὁ Ἅβραμ πρὸς τὸν Θεόν· «ἐπειδὴ ἀκριβῶς δὲν ἔδωσες εἰς ἑμὲ ἀπόγονον, δι’ αὐτὸ θὰ μὲ κληρονομήσῃ ὁ δοῦλος μου Ἐλιέζερ, ὁ υἱὸς τῆς δούλης μου, ποὺ ἐγεννήθη εἰς τὸν οἶκόν μου». ⁴ Ἀλλ’ εὐθὺς ἀμέσως ἀκούσθηκε ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἀπηυθύνετο πρὸς αὐτὸν καὶ τοῦ ἔλεγεν· «ὄχι! δὲν πρόκειται νὰ σὲ κληρονομήσῃ αὐτός, ὁ δοῦλος σου Ἐλιέζερ· ἀλλὰ θὰ σὲ κληρονομήσῃ ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος θὰ γεννηθῇ ἀπὸ σὲ τὸν ἴδιον». ⁵ Ἔπειτα ὁ Θεός, διὰ νὰ αὐξήσῃ τὸ μέγεθος τῆς ἐπαγγελίας, ὥστε ὁ Πατριάρχης νὰ ἀνακτήσῃ πλήρως τὸ θάρρος του, ὡδήγησε τὸν Ἅβραμ ἔξω ἀπὸ τὴν σκηνήν του καὶ τοῦ εἶπε: «Σήκωσε λοιπὸν ὑψηλὰ τὸ βλέμμα σου εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ μέτρησε τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, ἐὰν ἠμπορῇς ποτὲ νὰ τὰ ἀριθμήσῃς». Καὶ ἐπρόσθεσεν ὁ Κυριος· «τόσον πολλοί, τόσον ἀναρίθμητοι θὰ εἶναι οἱ ἀπόγονοί σου». ⁶ Καὶ ὁ Ἅβραμ ἐπίστευσεν ἀπολύτως, χωρὶς κανένα δισταγμὸν εἰς ὅ,τι τοῦ ὑπεσχέθη ὁ παντοδύναμος Θεὸς τῆς ἀληθείας καὶ ἡ πίστις αὐτὴ ἐλογαριάσθη εἰς αὐτὸν ὡσὰν μεγάλη ἀρετή, ὡς τὸ κεφάλαιον ὅλων τῶν ἀρετῶν, ὥστε ὁ Θεὸς νὰ τὸν δικαιώσῃ. ⁷ Ὁ δὲ Θεὸς εἶπεν εἰς τὸν Ἅβραμ· «ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος σὲ ἔβγαλα ἀπὸ τὴν πατρίδα σου, τὴν Οὒρ τῶν Χαλδαίων· ἐγὼ εἶμαι ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος θὰ σοῦ δώσω ὡς κληρονομίαν τὴν χώραν αὐτήν». ⁸ Ὁ Ἅβραμ, ὅχι διότι ἀπιστοῦσε, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἐγήρασε καὶ ἀκόμη μετεκινεῖτο ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, ἤθελε νὰ ἔχῃ κάποιο πειστικώτερον σημεΐον, ποὺ νὰ δυναμώσῃ περισσότερον τὴν πίστιν του. Διὰ τοῦτο εἰς τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ ἀπάντησε· «Δεσπότα Κύριε, πῶς θὰ γνωρίσω καὶ πῶς θὰ πληροφορηθῶ ὅτι θὰ κληρονομήσω τὴν χώραν αὐτήν;». ⁹ Τότε ὁ ἀγαθὸς Θεός, φερόμενος μὲ συγκατάβασιν πρὸς τὸν δοῦλον του, τοῦ εἶπε· «πάρε δι’ ἐμὲ καὶ φέρε μίαν δάμαλιν τριῶν ἐτῶν καὶ μίαν αἶγα (γίδα) ἐπίσης τριῶν ἐτῶν καὶ κριάρι ὁμοίως τριῶν ἐτῶν, δηλαδὴ ζῶα ἄρτια, ὥριμα καὶ τελείως ἀνεπτυγμένα, καὶ ἕνα τρυγόνι καὶ ἕνα περιστέρι». ¹⁰ Ὁ Ἅβραμ ἐπῆρε τὰ τρία αὐτὰ ζῶα καὶ ἔκοψε τὸ καθένα εἰς δύο κομμάτια καὶ ἔβαλε τὰ κομμάτια τὸ ἕνα ἀπέναντι τοῦ ἄλλου. Τὰ δύο πτηνὰ ὅμως δὲν τὰ ἐμοίρασεν εἰς δύο κομμάτια. ¹¹ Εἰς τὰ κομματιασμένα ζῶα ἐπέπεσαν τὰ ἁρπακτικὰ ὄρνεα, οἱ γύπες, ὁ Ἅβραμ ὅμως ἐκάθησε κοντὰ εἰς αὐτὰ διὰ νὰ διώχν·ῃ μακρυὰ τὰ ὄρνεα καὶ τοὺς γῦπες. ¹² Καὶ κατὰ τὸ ἡλιοβασίλευμα ὁ Ἅβραμ ἔπεσεν εἰς ἔκστασιν· δηλαδὴ ἐνῷ οἰ σωματικές του δυνάμεις ἀδρανοῦσαν, ἡ ψυχή του ἦταν ἐλεύθερη, διατηροῦσε πλήρη αὐτοσυνειδησίαν καὶ ὁ Ἅβραμ εἶχε συνείδησιν τῶν ὅσων συνέβαιναν καὶ ὅσων τοῦ ἀπεκάλυπτε ὁ Θεός· ταυτοχρόνως τὸν ἐκυρίευσε μεγάλος καὶ σκοτεινὸς φόβος. ¹³ Καὶ ἐνῷ ὁ Ἅβραμ ἐδοκίμασε κατάπληξιν καὶ ἐτάραξε τὴν σκέψιν του ὁ φόβος καὶ ἡ ἔκστασις, ποὺ τὸν ἐκυρίευσε, ἄκουσε φωνήν, ἡ ὁποία τοῦ ἔλεγε: Εἶπες, πῶς θὰ γνωρίσω; Καὶ ἠθέλησες να ἔχῃς κάποιαν σαφεστέραν ἀπόδειξιν διὰ τὸ πῶς πρόκειται νὰ κληρονομήσῃς τὴν χώραν αὐτήν; Νά, σοῦ δίδω τώρα ἀπόδειξιν· «μάθε λοιπὸν πολὺ καλά, ὅτι οἰ ἀπόγονοί σου θὰ ζήσουν ὡς προσωρινοὶ κάτοικοι εἰς ξένην χώραν, τῆς ὁποίας οἰ μόνιμοι κάτοικοι θὰ τοὺς ἔχουν ὡς δούλους, θὰ τοὺς κακομεταχειρισθοῦν καὶ θὰ τοὺς ἐξευτελίζουν ἐπὶ τετρακόσια χρόνια. ¹⁴ Τὸ ἔθνος ὅμως, εἰς τὸ ὁποῖον θὰ γίνουν οἱ ἀπόγονοί σου δοῦλοι, θὰ τὸ τιμωρήσω ἐγώ· ὕστερα δὲ ἀπὸ τὴν μακρὰν αὐτὴν δοκιμασίαν καὶ τὴν τιμωρίαν τοῦ ξένου ἔθνους οἱ ἀπόγονοί σου θὰ φύγουν ἀπὸ τὴν χώραν ἐκείνην καὶ θὰ ἐλθουν ἐδῶ εἰς τὴν Χαναὰν μὲ πολλὰ ὑπάρχοντα καὶ πολὺν πλοῦτον. ¹⁵ Σὺ δέ, ὅταν ἀποθάνῃς, θὰ μεταβῇς πρὸς τοὺς προπάτορές σου μὲ θάνατον εἰρηνικόν, ἀφοῦ φθάσῃς εἰς βαθεῖα καὶ εὐτυχισμένα γεράματα.



⁷ Τὰ χείλη τῶν σοφῶν καὶ συνετῶν ἀνθρώπων ἔχουν δεθῆ καὶ ταυτισθῆ μὲ τὴν διάκρισιν τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, τὴν ὁποίαν χαρίζει ἡ γνῶσις τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ λέγουν τὰ πρέποντα καὶ συμφέροντα. Αἱ καρδίαι ὅμως τῶν ἀφρόνων δὲν ἔχουν ἀσφαλὲς στήριγμα καὶ δι’ αὐτὸ ὀλισθαίνουν εἰς λόγους ἀπερισκέπτους καὶ ἐπιβλαβεῖς. ⁸ Αἱ θυσίαι τῶν ἀσεβῶν, καὶ ἂν ἀκόμη εἶναι πολλαὶ καὶ πολυέξοδοι, εἶναι ἀηδεῖς εἰς τὸν Θεόν, ἐνῷ αἱ ταπειναὶ προσευχαὶ ἐκείνων, ποὺ συμπεριφέρονται εὐθέως καὶ εὐλαβῶς, γίνονται εὐμενῶς δεκταὶ ἀπὸ τὸν Κύριον. ⁹ Εἶναι βδέλυγμα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὁ τρόπος τῆς ζωῆς καὶ αἱ ἐπιδιώξεις τοῦ ἀσεβοῦς, ἐνῷ ἐξ ἀντιθέτου ὁ Θεὸς ἀγαπᾷ ἐκείνους, ποὺ ἀγωνίζονται καὶ ἐπιδιώκουν νὰ ζήσουν μὲ δικαιοσύνην καὶ ἀρετήν. ¹⁰ Ἡ κατὰ Θεὸν μόρφωσις τοῦ ἐναρέτου καὶ ἀπονηρεύτου γίνεται ἀμέσως ἀντιληπτὴ ἀπὸ τοὺς περαστικοὺς διαβάτας. Ἐξ ἀντιθέτου, ὅσοι ἀποστρέφονται τὴν παιδαγωγοῦσαν θείαν διδασκαλίαν, ἀποθνήσκουν μὲ θάνατον αἰσχρὸν καὶ ἀπαίσιον. ¹¹ Ὁ σκοτεινὸς ᾅδῃς καὶ ὁ τάφος εἶναι ὁλοφάνερα εἰς τὸν παντογνώστην καὶ παντεπόπτην Κύριον πῶς ὄχι καὶ τὸ ἐσωτερικὸν περιεχόμενον τῶν ἀνθρώπων; ¹² Ὁ ἀνεπίδεκτος ἠθικῆς καὶ πνευματικῆς μορφώσεως ἄνθρωπος δὲν ἠμπορεῖ νὰ ἀγαπήσῃ ἐκείνους, ποὺ ἐπιχειροῦν νὰ τὸν συμβουλεύσουν καὶ νὰ τὸν διορθώσουν· ὁ ἴδιος ποτε δὲν θὰ συναναστραφῇ μὲ σοφοὺς καὶ ἐναρέτους ἀνθρώπους. ¹³ Ὅταν ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου χαίρῃ καὶ εὐφραίνεται, τότε τὸ πρόσωπον, ὡς καθρέπτης τῆς ψυχῆς, παρουσιάζεται θαλερὸν καὶ χαρούμενον· ὅταν ὅμως ἡ καρδία λυπῆται καὶ θλίβεται, τὸ πρόσωπον ἐμφανίζεται βαρύ, λυπημένον καὶ σκυθρωπόν. ¹⁴ Ἡ καλὴ καὶ φρόνιμος καρδία ἐπιθυμεῖ να ἀκούῃ μέχρι γήρατος τὴν θείαν διδασκαλίαν καὶ νὰ μαθητεύῃ πάντοτε διὰ νὰ ἔχῃ φωτισμένον τὸ ἠθικὸν αἰσθητήριον· ἐνῷ τὸ στόμα τῶν ἀμορφώτων καὶ ἀξέστων πνευματικῶς θὰ γνωρίσῃ πολλὰς θλίψεις. ¹⁵ Οἱ κακοὶ ἄνθρωποι, λόγῳ τῆς ἀνησυχίας τῆς συνειδήσεώς των, ζοῦν συχνὰ ἐν ταραχῇ, διότι περιμένουν πάντοτε τὸ κακὸν καὶ τὴν συμφοράν, ἐνῷ οἱ ἀγαθοὶ εἶναι πάντοτε εἰρηνικοὶ καὶ ἥσυχοι. ¹⁶ Εἶναι προτιμότερον νὰ ἔχῃ κανεὶς μικρὰν περιουσίαν συνοδευομένην μὲ φόβον Θεοῦ, παρὰ νὰ ἔχῃ πολλοὺς καὶ μεγάλους θησαυροὺς συναχθέντας μὲ ἀθεοφοβίαν καὶ μέσα ἄδικα καὶ παράνομα. ¹⁷ Εἶναι προτιμοτέρα ἠ πτωχικὴ μόνον μὲ λάχανα φιλοξενία, ἀλλὰ μέσα εἰς φιλικὴν καὶ εὐχάριστον ἀτμόσφαιραν, παρὰ φιλοξενία μὲ ποικίλα καὶ πλούσια φαγητὰ ἀπὸ κρέας μόσχου εἰς ἀτμόσφαιραν ἐχθρικήν. ¹⁸ Ὁ θυμώδης ἄνθρωπος προκαλεῖ διαρκῶς φιλονικίας καὶ ταραχάς, ἐνῷ ὁ μακρόθυμος, πρᾶος καὶ ὑπομονητικὸς προλαμβάνει καὶ κατευνάζει καὶ αὐτὴν ἀκομη τὴν φιλονικίαν, ποὺ πρόκειται νὰ ξεσπάσῃ. 18α Ὁ ὑποχωρητικὸς ἄνθρωπος θὰ κατασβέσῃ διαμάχας καὶ θὰ προλάβῃ δικαστικοὺς ἀγῶνας, ὁ ἀσεβὴς ὅμως καὶ εὐερέθιστος θὰ δημιουργῇ ὁλονὲν καὶ περισσοτέρας. ¹⁹ Οἱ δρόμοι καὶ ἡ πορεία τῆς ζωῆς τῶν ὀκνηρῶν εἶναι στρωμένοι μὲ ἀγκάθια, ἐνῷ οἱ δρόμοι τῶν φιλοπόνων καὶ ἐργατικῶν εἶναι ὁμαλοὶ καὶ εὔκολοι.

¹⁸ Σεις, που παρασύρεσθε εις την ειδωλολατρείαν, με τι παρομοιάσατε τον Κυριον; Με ποιά εικόνα παρομοιάσατε αυτόν. ¹⁹ Μηπως ο ειδωλολάτρης τέκτων κατεσκεύασεν εικόνα και ο χρυσοχόος, αφού έλυωσε το χρυσίον μέσα στο χωνευτήριόν του, την περιεχρύσωσε και έτσι κατεσκεύασεν ομοίωμα του Θεού; ²⁰ Ο τέκτων εκλέγει επίσης ένα άσηπτον ξύλον, το σκαλίζει με σοφίαν και επιζητεί να στήση την εικόνα του Θεού, δια να μη σαλεύεται. ²¹ Σεις, οι ειδωλολάτραι δεν θα γνωρίσετε την αλήθειαν; Δεν θα ακούσετε τον νόμον του Θεού; Δεν ανηγγέλθη εις σας ευθύς εξ αρχής από της δημιουργίας του κόσμου; Δεν εμαθατε από την ασφαλή θεμελίωσιν της γης, ποιός την έκαμε και την εστερέωσε; ²² Ο Θεός είναι εκείνος, που κατέχει όλην την σφαίραν της γης, οι δε κατοικούντες εις αυτήν είναι ώσαν ακρίδες. Ο Θεός είναι εκείνος, που έστησε και εθεμελίωσε τον ουρανόν ως πελωρίαν καμάραν, που τον ήπλωσεν ωσάν σκηνήν, δια να κατοικούν κάτω από αυτήν οι άνθρωποι. ²³ Ο Θεός καθιστα τους αμαρτωλούς άρχοντας ώσαν ένα μηδέν, χωρίς κύρος, σαν να μη εξουσιάζουν τίποτε. Εδημιούργησε δε την γην, σαν ένα τίποτε ενώπιόν του. ²⁴ Οι άνθρωποι ομοιάζουν με τα φυτά, που χωρίς την δύναμιν του Θεού δεν ημπορούν ούτε να φυτευθούν, ούτε να σπαρούν, ούτε και η ρίζα των να εισχωρήση εις την γην. Επνευσεν εναντίον των καυστικός ο άνεμος και εξηράνθησαν· ήλθεν η καταιγίς και σαν φρύγανα θα τα αναλάβη και θα τα εξαφάνιση. ²⁵ Τωρα, λοιπόν, σκεφθήτε σεις, οι ειδωλολάτραι, προς ποίον με παρομοιάσατε; Που με ανεβάσατε, ώστε εγώ να δοξασθώ; είπεν ο άγιος Θεός. ²⁶ Σηκώσατε υψηλά τα μάτια σας στον ουρανόν και ίδετε, ποιός εδημιούργησε και κατέστησε περίλαμπρα όλα αυτά; Ο Θεός είναι εκείνος, ο οποίος διατάσσει και βγάζει ώσαν μετρημένην και τακτοποιημένην στρατιάν, τον κόσμον των αστέρων. Ολους τους αστέρας ονομαστικώς θα τους καλέση. Από την πολλήν σου δόξαν και εις την ισχύν της δυνάμεώς σου, Κυριε, τίποτε δεν σου διέφυγε. Γνωρίζεις τα πάντα πάντοτε. ²⁷ Μη πης ποτέ, Ιακώβ, μη λαλήσης ισραηλιτικέ λαέ· “η οδός μου είναι, λοιπόν, κρυμμένη από τον Θεόν; Δεν την γνωρίζει; Ο Θεός μου με εστέρησεν από την δικαίαν του κρίσιν, απέφυγε να μου αποδώση το δίκαιον και απεμακρύνθη από εμέ;” ²⁸ Και λοιπόν δεν έμαθες, δεν ήκουσες ότι ο αιώνιος Θεός είναι,ο Θεός ο οποίος εδημιούργησεν ολόκληρον την γην; Απειροτέλειος και αιώνιος καθώς είναι, αυτός εδημιούργησεν ολόκληρον την γην από άκρου εις άκρον. Δεν θα πεινάση, ούτε και θα κοπιάση, όπως οι άνθρωποι δια τον άρτον των· ούτε και είναι δυνατόν να εξερεύνηση και κατανόηση κανείς όλον το βάθος της απείρου σοφίας του. ²⁹ Αυτός δίδει στους πεινώντας τροφήν και δύναμιν· και εις όσους δεν έχουν δοκιμάσει οδύνας, αποστέλλει λύπην. ³⁰ Νέοι, ευρισκόμενοι εις την ακμήν της ηλικίας των, θα καταβληθούν από την πείναν, θα κοπιάσουν και θα ταλαιπωρηθούν· και οι εκλεκτοί μεταξύ αυτών θα γίνουν ανίσχυροι. ³¹ Εκείνοι όμως οι οποίοι υπομένουν και περιμένουν τον Κυριον, θα πάρουν νέαν μεγαλυτέραν δύναμιν, θα βγάλουν νέα φτερά, σαν αετοί· θα τρέχουν και δεν θα καταβάλλωνται από τον κόπον· θα βαδίζουν και δεν θα πεινάσουν.



¹ Επειτα από τα γεγονότα αυτά παρουσιάσθη ο Θεός με όραμα στον Αβραμ και του είπε· “Αβραμ, μη φοβήσαι· εγώ σε υπερασπίζω πάντοτε· ο μισθός σου δια την πίστιν και δικαιοσύνην σου θα είναι πολύς, πάρα πολύς”. ² Είπε δε ο Αβραμ· “Δεσπότα Κυριε, τι θα μου δώσης; Εγώ έπειτα από ολίγον αποθνήσκω άτεκνος. Κληρονόμος μου θα είναι ο Ελιέζερ, ο καταγόμενος από την Δαμασκόν, ο υιός της δούλης μου Μασέκ, η οποία εγεννήθη στον οίκον μου”. ³ Και επαναλαμβάνει ο Αβραμ προς τον Θεόν· “ναι, Κυριε, ο δούλος μου ο γεννηθείς στον οίκον μου, αυτός θα με κληρονομήση, διότι εις εμέ δεν έδωσες τέκνον”. ⁴ Αμέσως ηκούσθη η φωνή του Κυρίου λέγουσα προς αυτόν· “όχι ! Δεν θα σε κληρονομήση αυτός, αλλά θα σε κληρονομήση εκείνος που θα γεννηθή από σένα”. ⁵ Εβγαλε δε ο Θεός τον Αβραμ έξω από την σκηνήν και του είπε· “σήκωσε, λοιπόν, το βλέμμα σου στον ουρανόν και μέτρησε τα αστέρια του ουρανού, εάν ημπορής ποτέ να τα μετρήσης”. Και προσέθεσεν ο Θεός· “τόσον πολλοί θα είναι οι απόγονοί σου”. ⁶ Επίστευσεν ο Αβραμ υλοψύχως στον Θεόν και η πίστις του αυτή εθεωρήθη ως μεγάλη αρετή και σύνολον αρετών. ⁷ Είπεν ακόμη ο Θεός προς τον Αβραμ· “εγώ σε έβγαλα από την χώραν των Χαλδαίων, δια να δώσω εις σε και εις τους απογόνους σου ως κληρονομίαν την γην αυτήν”. ⁸ Είπε τότε ο Αβραμ· “Δεσπότα Κυριε, πως εγώ θα πληροφορηθώ σαφώς και θα εννοήσω ότι θα κληρονομήσω αυτήν την χώραν;” ⁹ Είπε προς αυτόν ο Θεός· “πάρε δι' εμέ μίαν δάμαλιν τριών ετών, αίγα επίσης τριών ετών και κριον τριών ετών, ακόμη δε μίαν τρυγόνα και μίαν περιστεράν”. ¹⁰ Επήρε ο Αβραμ όλα αυτά, τα εδιχοτόμησε και έθεσε τα τεμάχια τα μεν απέναντι των δέ. Τα πτηνά όμως δεν τα εδιχοτόμησε. ¹¹ Εις τα διχοτομημένα αυτά σώματα των ζώων επέπεσαν με ορμήν αρπακτικά όρνεα και ο Αβραμ εκάθησε κοντά εις τα διχοτομημένα εκείνα σώματα, δια να διώχνη τα όρνεα. ¹² Κατά δε το ηλιοβασίλεμμα εβυθισθη ο Αβραμ εις έκστασιν και ένας σκοτεινός μεγάλος φόβος τον κατέλαβεν. ¹³ Εις τοιαύτην ψυχολογικήν κατάστασιν ευρισκόμενος ήκουσε τον Θεόν να του λέγη· “μάθε και κατανόησε καλά ότι οι απόγονοί σου επί τετρακόσια ολόκληρα έτη θα ζήσουν ως ξένοι εις ξένην χώραν, οι κάτοικοι της οποίας θα έχουν αυτούς ως δούλους· θα τους ταλαιπωρήσουν και θα τους εξευτελίσουν επί τετρακόσια έτη. ¹⁴ Το δε έθνος, το οποίον θα μεταχειρισθή τους απογόνους σου ως δούλους, θα το τιμωρήσω εγώ. Μετά δε τα τετρακόσια αυτά χρόνια οι απόγονοί σου θα εξέλθουν από την χώραν εκείνην και θα έλθουν εδώ εις την Χαναάν με πολλά αγαθά, λαός πολύς. ¹⁵ Συ δε με ένα ειρηνικόν θάνατον, αφού πλέον θα έχεις φθάσει εις ευτυχιαμένα γεράματα, θα μεταβής στους προπάτοράς σου εις την αιωνιότητα.



⁷ Τα χείλη των σοφών και ευσεβών είναι στενά συνδεδεμένα και αχώριστα με την αληθή γνώσιν και σοφίαν, ενώ αι καρδίαι των ασυνέτων δεν έχουν σταθερόν στήριγμα αλλ' εκτρέπονται απ' έδω και από εκεί. ⁸ Αι θυσίαι των ασεβών είναι αποκρουστικαί και μισηταί από τον Κυριον. Αι προσευχαί όμως και τα τάματα αυτών, που συμμορφώνονται προς το θείον θέλημα, είναι ευάρεστα και ευπρόσδεκτα από τον Θεόν. ⁹ Αποκρουστικαί και μισηταί ενώπιον του Κυρίου είναι αι πορείαι της ζωής του ασεβούς. Εξ αντιθέτου δε ο Κυριος αγαπά εκείνους, οι οποίοι επιδιώκουν την αρετήν. ¹⁰ Η κατά Θεόν μόρφωσις του αγαθού και απονηρεύτου ανθρώπου γίνεται αμέσως γνωστή και από αυτούς ακόμη τους περαστικούς. Οσοι όμως μισούν και αποστρέφονται τους δικαίους ελέγχους, αποθνήσκουν κατά τρόπον επονείδιστον και εξευτελιστικόν. ¹¹ Αφού αυτός ούτος ο άδης και η χώρα της απωλείας των αμαρτωλών είναι ολοφάνερα ενώπιον του Κυρίου, πως δεν είναι φανεραί ενώπιόν του και αι καρδίαι των ανθρώπων; ¹² Ο απαίδευτος και ανεπίδεκτος μαθήσεως άνθρωπος δεν θα αγαπήση ποτέ αυτούς που τον ελέγχουν προς διόρθωσίν του. Με σοφούς και ενάρετους ανθρώπους δεν θα θελήση ποτέ να συναναστροφή. ¹³ Οταν η καρδία χαίρη και ευφραίνεται από την αρετήν, το πρόσωπον είναι θαλλερόν και χαρούμενον. Οταν όμως η καρδία ευρίσκεται υπό το κράτος λύπης, το πρόσωπον αποκτά μελαγχολικήν και σκυθρωπήν όψιν. ¹⁴ Η καλή και αγαθή καρδία ζητεί να αποκτήση την αληθινήν γνώσιν και σοφίαν. Εξ αντιθέτου το στόμα των ψυχικώς ακαλλιεργήτων και απαιδεύτων ανθρώπων θα γνωρίζη και θα εκφράζη κακά μόνον νοήματα και έργα. ¹⁵ Οι πονηροί άνθρωποι καθ' όλον τον χρόνον της ζωής των στρέφουν περιδεείς ολόγυρα τους οφθαλμούς των, αναμένοντες να εκσπάσουν εναντίον των τιμωρίαι και συμφοραί. Εξ αντιθέτου οι αγαθοί ζουν καθ' όλον το διάστημα της ζωής των με ησυχίαν και ειρήνην. ¹⁶ Είναι καλύτερον και προτιμότερον να έχη κανείς μικράν περιουσίαν με φόβον Κυρίου, παρά να έχη πολλούς και μεγάλους θησαυρούς άνευ φόβου Θεού. ¹⁷ Καλύτερα και προτιμότερα είναι φιλοξενία με λάχανα, η οποία διαπνέεται από φιλίαν και χάριν, παρά φιλοξενία με πλούσια φαγητά, από κρέας μόσχου, η οποία διαποτίζεται από εχθρότητα και μίσος. ¹⁸ Ο ευερέθιστος και θυμώδης άνθρωπος υπεγείρει και προκαλεί φιλονεικίας και μάχας, ενώ ο πράος και υπομονητικός προλαμβάνει και κατασιγάζει και την μέλλουσαν να εκραγή φιλονεικίαν. ^18α Ο πράος και υπομονητικός άνθρωπος θα κατασβέση τας φιλονεικίας και τας έριδας και θα προλάβη δικαστικούς αγώνας, ενώ ο ασεβής μάλλον τας προκαλεί και τας ανάπτει. ¹⁹ Οι δρόμοι της ζωής των οκνηρών και αέργων ανθρώπων είναι στρωμένοι με αγκάθια, με θλίψεις και δυσκολίας. Ενῷ οι δρόμοι των εργατικών και δραστηρίων είναι ομαλοί και ευκολοπεριπάτητοι.